Εσύ πάσχεις από ορθορεξία;

Μια καινούρια διατροφική διαταραχή.

Προέρχεται από τις λέξεις: "ορθός" και "όρεξη" και ουσιαστικά πρόκειται για εμμονή με τη σωστή διατροφή. O όρος νευρική ορθορεξία διατυπώθηκε για πρώτη φορά το 1997 από τον Dr. Steven Bratman. Σύμφωνα με τον Dr. Bratman, η νευρική ορθορεξία είναι η μανία κατανάλωσης μόνο υγιεινών τροφών, κυρίως βιολογικών ή οργανικών και η αποφυγή κατανάλωσης τροφών αυξημένων σε λιπαρά ή εκείνων που περιέχουν πρόσθετα ή συντηρητικά.

Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς στην εκδήλωσή της;
Έρευνες έδειξαν ότι επηρρεάζει αντίστοιχα άνδρες και γυναίκες γύρω στα τριάντα με μέσο ή άνωτατο μορφωτικό επίπεδο
Είναι η νέα τάση των νέων -για σωστή- και υγιεινή διατροφή.
Τα άτομα με νευρική ορθορεξία έχουν περιγραφεί ως ψυχαναγκαστικές προσωπικότητες που θέλουν να έχουν τον έλεγχο των καταστάσεων και να διατηρούν σε καλά επίπεδα την υγεία τους. Τα άτομα αυτά αισθάνονται καλά όταν στη διατροφή τους υπάρχουν οι επιτρεπτές υγιεινές τροφές, ενώ αν καταναλώσουν τροφή που να περιέχει πρόσθετα, συντηρητικά ή χρώματα αισθάνονται ιδιαίτερα άσχημα, νιώθουν τύψεις και ενοχές και ανησυχούν για την υγεία τους.
Η βασική διαφορά μεταξύ της ορθορεξίας από άλλες κοινές διατροφικές διαταραχές, όπως η νευρική ανορεξία ή η βουλιμία, είναι ότι οι πάσχοντες δε θεωρούν απαραίτητα ότι πρέπει να χάσουν βάρος, αλλά τελικά χάνουν νομίζοντας ότι ακολουθούν ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής.
Ορθορεξία είναι η παθολογική εμμονή με την κατανάλωση “ αγνού” φαγητού. Ενώ ο βουλιμικός και ο ανορεξικός ασχολούνται κυρίως με την ποσότητα της τροφής που καταναλώνουν, ο ορθορεκτικός εμμένει στην ποιότητα. Το άτομο προσπαθεί να βελτιώσει τις διατροφικές του επιλογές, δείχνει προτίμηση σε προϊόντα που θεωρούνται υγιεινά, αρχίζει να εκδηλώνει ενδιαφέρον για την θρεπτική αξία, την προέλευση και τον τρόπο παρασκευής των τροφίμων που καταναλώνει. Συνήθως προτιμά τα βιολογικά τρόφιμα και ενδεχομένως να καταλήξει στην χορτοφαγία.

Για ποιο λόγο να κάνει κακό μια τέτοια υγιεινή εμμονή με την σωστή διατροφή;
Τα άτομα που πάσχουν από ορθορεξία,  αποφεύγουν αρκετές τροφικές ομάδες, με αποτέλεσμα να εμφανίζουν ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά στοιχεία,όπως βιταμίνη Β12,ασβέστιο,λιπαρά οξέα ω-3 και ω-6. Αλλοι καταναλώνουν μόνο ωμές τροφές, θέτοντας τον εαυτό τους στον κίνδυνο παρασίτων και μικροβίων που υπάρχουν κυρίως στο ωμό κρέας. Πάσχουν από υπερβολικό άγχος για να πετύχουν τους παράολογους στόχους που θέτουν
Πως θα καταλαβεις οτι καποιος υποφερει απο ορθορεξια;
οι ορθορεκτικοί έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
1. Γνωρίζουν την διατροφική ετικέτα των περισσοτέρων τροφίμων, ενώ έχουν και τεράστιες γνώσεις πάνω στα θέματα της διατροφής.
2. Είναι κινητοί θερμιδομετρητές. Θα μπορούσε να τους ζηλεύει και ένας καταξιωμένος διατροφολόγος
3. Ξέρουν όλα τα συντηρητικά και άλλα πρόσθετα τροφίμων
4. Δεν καταναλώνουν ένα τρόφιμο, αν δεν ξέρουν την προέλευσή του
5. Εξαφανίζουν τις λιπαρές τροφές από το διαιτολόγιό τους.
6. Ενημερώνονται για ό, τι έχει σχέση με τις νέες τάσεις της διατροφής
7. Αποφέυγουν να καταναλώνουν:
- Ζάχαρη
- Αλάτι
- Καφεΐνη
- Αλκοόλ
- Σιτάρι
- Ζωικό λίπος
- Καλαμπόκι
- και τα γαλακτοκομικά προϊόντα

Η νευρική ορθορεξία εξελίσσεται ύπουλα και συχνά «ξεγελάει» το άτομο. Υπάρχουν ορισμένα σημεία -«κλειδιά» που μας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την πιθανή ύπαρξή της. O dr. Bratman έφτιαξε ένα ερωτηματολόγιο με 10 ερωτήσεις το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως από ψυχολόγους ως πρώτη ένδειξη για τη διάγνωση της διαταραχής, σε περίπτωση που δοθούν περισσότερες από πέντε θετικές απαντήσεις.

1. Περνάς περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα σκεπτόμενος τη διατροφή σου;
2. Προγραμματίζεις τα γεύματά σου αρκετές ημέρες νωρίτερα;
3. Είναι η θρεπτική αξία του γεύματός σου περισσότερο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσής του;
4. Αλλαξε η ποιότητα της ζωής σου καθώς αυξήσες την ποιότητα της διατροφής σου;
5. Νιώθεις να βελτιώνεται η αυτοπεποίθησή σου όταν τρως υγιεινά;
6. Έχεις σταματήσει να καταναλώνεις τρόφιμα που απολάμβανες στο παρελθόν, προκειμένου να τρως σωστά;
7. Η διατροφή σου δεν σου επιτρέπει εύκολα να φας έξω και έτσι απομακρύνεσαι από οικογένεια και φίλους;
8. Αισθάνεσαι ένοχη όταν «χαλάς» τη δίαιτά σου;
9.  Αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου και ότι έχεις τον πλήρη έλεγχο όταν τρως υγιεινά;
10. Έχεις  γίνει πιο αυστηρή με τον εαυτό σου πρόσφατα;

Υπάρχει θεραπεία;
Αυτή η διατροφική διαταραχή είναι αρκετά καινούρια και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστούν ακριβώς οι τρόποι αντιμετώπισής της. Συνήθως, τα καλύτερα αποτελέσματα λαμβάνουν χώρα, όταν ο ορθορεκτικός, με την παρότρυνση και τη στήριξη του διαιτολόγου, απενοχοποιήσει κάποιες από τις τροφές που είχε αποκλείσει από το διαιτολόγιο του. Τότε θα αρχίσει να τις καταναλώνει χωρίς ενοχές, χωρίς να χάνει τον έλεγχο και να αντιλαμβάνεται τη σωστή διάσταση των πραγμάτων σε θέματα διατροφής.

Info: Της Έλενας Τρουλλίδου, Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος με ειδίκευση στην Νοσογόνο Παχυσαρκία (BSc (Hons.), MSc (Hons.)) elenatroullidou@hotmail.com