Δέκα λόγοι που οι έφηβοι σήμερα έχουν τόσο πολύ άγχος

Η Κλινική Ψυχολόγος, Έλενα Αριστοδήμου παραθέτει τους δέκα κορυφαίους λόγους που οι έφηβοι σήμερα έχουν τόσο πολύ άγχος.

Έχουμε δημιουργήσει ένα περιβάλλον που ενισχύει το άγχος αντί την ελαστικότητα. Οι New York Times έχουν δημοσιεύσει πρόσφατα ένα άρθρο που τιτλοφορείται "Γιατί περισσότερο από ποτέ, οι Αμερικάνοι έφηβοι υποφέρουν από δριμύ άγχος;". Ο συγγραφέας χρονολόγησε ορισμένες εφηβικές μάχες με το άγχος κατά τη διάρκεια μερικών ετών. Το άρθρο αναρωτιέται γιατί βλέπουμε μια τέτοια αύξηση στο άγχος, ανάμεσα στη σημερινή νεολαία. Σαν ψυχοθεραπεύτρια, λέκτορας σε κολλέγιο και συγγραφέας του "13 Πράγματα Ισχυρά Διανοητικά που οι Γονείς δεν Κάνουν", η Amy Morin, συμφωνεί ότι το άγχος είναι ένα διαδεδομένο θέμα ανάμεσα στους εφήβους. Είναι ο πιο συνηθισμένος λόγος που άτομα όλων των ηλικιών μπαίνουν στο γραφείο θεραπείας της. Μερικοί νεαροί είναι υπερβατικά τελειομανείς με ένα χωλό φόβο αποτυχίας. Άλλοι, ανησυχούν τόσο πολύ για το τι νομίζουν οι συμμαθητές τους γι’ αυτούς, ώστε είναι ανίκανοι να λειτουργήσουν.

Μερικοί έχουν υπομείνει άγριες καταστάσεις κατά τη διάρκεια της νεανικής τους ζωής. Άλλοι όμως έχουν σταθερές οικογένειες, υποστηρικτικούς γονείς και πληθώρα από πόρους. Υποψιάζομαι ότι η άνοδος του άγχους αντικατοπτρίζει μερικές κοινωνικές αλλαγές και μετακινήσεις της κουλτούρας, που έχουμε δει τις τελευταίες δεκαετίες.

Παραθέτω τους 10 κορυφαίους λόγους:

Τα ηλεκτρονικά προσφέρουν μια ανθυγιεινή διαφυγή

Η τακτική πρόσβαση σε ψηφιακές συσκευές, επιτρέπει στα παιδιά να δραπετεύσουν από δυσάρεστα συναισθήματα όπως η βαριεστημάρα, η μοναξιά, ή η λύπη, με το να βυθίζουν τους εαυτούς τους σε παιχνίδια, όταν είναι μέσα στο αυτοκίνητο ή συζητώντας σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν στέλνονται στο δωμάτιο τους. 

Και τώρα βλέπουμε τι συμβαίνει όταν μια ολόκληρη γενιά έχουν περάσει την παιδική ηλικία τους, αποφεύγοντας τη δυσφορία. Τα ηλεκτρονικά τους, αντικαταστήσανε ευκαιρίες να αναπτύξουν διανοητική δύναμη, και δεν κέρδισαν τις επιδεξιότητες αντιμετώπισης που χρειάζονται για να χειριστούν καθημερινές προκλήσεις.

Η ευτυχία είναι όλη η μανία

Στην κουλτούρα μας, δίνεται τόση πολύ σημασία στην ευτυχία, που μερικοί γονείς νομίζουν ότι η δουλειά τους είναι να κάνουν ανά πάσα στιγμή τα παιδιά τους ευτυχισμένα. Όταν ένα παιδί είναι λυπημένο, οι γονείς του το ευθυμούν. Ή, όταν είναι θυμωμένη, την ηρεμίζουν. Τα παιδιά μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι αν δεν νιώθουν ευτυχισμένα όλη την ώρα, κάτι πρέπει να είναι λάθος. Αυτό δημιουργεί αρκετή εσωτερική αναστάτωση. Δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι φυσιολογικό και υγειές να νιώθουν λυπημένα, πιεσμένα, ένοχα, απογοητευμένα και επίσης μερικές φορές, θυμωμένα.

Οι γονείς δίνουν μη πραγματικό έπαινο

Λέγοντας πράγματα όπως "Είσαι ο πιο ταχύς δρομέας στην ομάδα" ή "Είσαι το πιο έξυπνο παιδί στην τάξη σου" δεν κτίζει αυτοεκτίμηση. Τουναντίον, βάζει πίεση στα παιδιά για να ζουν με αυτές τις ετικέτες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χωλό φόβο αποτυχίας ή απόρριψης.

Οι γονείς εγκλωβίζονται στην κούρσα των αρουραίων

Πολλοί γονείς έχουν εξελιχθεί σαν προσωπικοί βοηθοί στους εφήβους τους. Εργάζονται σκληρά για να βεβαιωθούν ότι οι έφηβοι τους μπορούν να ανταγωνιστούν. Προσλαμβάνουν παιδαγωγούς και προσωπικούς προπονητές αγωνισμάτων και πληρώνουν για ακριβά προπαρασκευαστικά μαθήματα για τις εξετάσεις SAT. Το κάνουν δουλειά τους να βοηθούν τους εφήβους τους να κτίσουν βαθμούς που θα εντυπωσιάσουν ένα κορυφαίο σχολείο. Και στέλνουν το μήνυμα ότι ο έφηβος τους πρέπει να υπερέχει παντού για να προσγειωθούν σε ένα πολυπόθητο σημείο, τέτοιου κολλεγίου.

Τα παιδιά δεν μαθαίνουν συναισθηματικές επιδεξιότητες

Δίνουμε έμφαση στην ακαδημαϊκή προετοιμασία και βάζουμε λίγη προσπάθεια στη διδασκαλία των παιδιών για τις συναισθηματικές επιδεξιότητες που χρειάζονται για να επιτύχουν. Στην πραγματικότητα, μια εθνική μελέτη πρωτοετών φοιτητών κολλεγίου, αποκάλυψε ότι το 60% νιώθει συναισθηματικά απροετοίμαστο για κολεγιακή ζωή.

Οι γονείς βλέπουν τους εαυτούς τους περισσότερο σαν προστάτες παρά σαν οδηγούς

Κάπου στην πορεία, πολλοί γονείς άρχισαν να πιστεύουν ότι ο ρόλος τους είναι να βοηθούν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν με όσο λιγότερες συναισθηματικές και σωματικές ουλές όσο είναι δυνατόν. Έχουν απογίνει τόσο υπερπροστατευτικοί, που τα παιδιά τους ουδέποτε είχαν την εμπειρία να ενασχοληθούν με προκλήσεις από μόνα τους. Συνεπώς, αυτά τα παιδιά έχουν μεγαλώσει πιστεύοντας ότι είναι πολύ εύθραυστα για να αντιμετωπίσουν τις πραγματικότητες της ζωής.

Οι ενήλικες δεν ξέρουν πώς να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τις φοβίες τους με τον σωστό τρόπο

Στην μια άκρη του φάσματος, θα βρεις γονείς που πιέζουν τα παιδιά τους πολύ σκληρά. Αναγκάζουν τα παιδιά τους να κάνουν πράγματα που τα τρομάζουν. Στην άλλη άκρη, θα βρεις γονείς που δεν πιέζουν τα παιδιά τους, καθόλου. Αφήνουν τα παιδιά τους να επιλέγουν αποχή από οτιδήποτε φαντάζει να προκαλεί άγχος.

Η έκθεση προς αυτόν, είναι ο καλύτερος τρόπος για να κατακτήσεις τον φόβο, αλλά μόνο όταν γίνεται σταδιακά. Χωρίς εξάσκηση, απαλή ώθηση και καθοδήγηση, τα παιδιά ποτέ δεν αποκτούν αυτοπεποίθηση ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τους φόβος τους, πρόσωπο με πρόσωπο.

Οι γονείς αποποιούνται την ιδιότητα του γονιού, από ενοχή και φόβο

Να κάνεις τον γονιό, ανακάμπτει δυσάρεστα συναισθήματα, όπως η ενοχή και ο φόβος. Αλλά αντί να αφήσουν τους εαυτούς τους να νιώσουν εκείνα τα συναισθήματα, πολλοί γονιοί αλλάζουν τις γονικές τους συνήθειες. Έτσι δεν αφήνουν τα παιδιά τους μακριά από τα μάτια τους, γιατί αυξάνει το άγχος τους, ή νιώθουν τόσο ένοχοι να λέγουν όχι στα παιδιά τους, που κάνουν πίσω και ενδίδουν. Συνεπώς, διδάσκουν στα παιδιά τους ότι τα δυσάρεστα συναισθήματα είναι ανυπόφορα.

Δεν δίνεται αρκετός χρόνος στα παιδιά για παιχνίδι

Ενώ οι οργανωμένες αθλοπαιδιές και οι σύλλογοι παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή των παιδιών, οι ενήλικες κάνουν και επιβάλλουν τους κανόνες. Το αδόμητο παιχνίδι διδάσκει στα παιδιά επιδεξιότητες ζωτικής σημασίας, όπως πώς να διαχειρίζονται διαφωνίες, χωρίς τη διαιτησία ενήλικων. Και το μοναχικό παιχνίδι, διδάσκει στα παιδιά πώς να παραμένουν μόνα με τις σκέψεις τους και άνετα μέσα στο πετσί τους.

Οι οικογενειακές ιεραρχίες είναι εκτός χτυπήματος

Αν και τα παιδία δίνουν την εντύπωση ότι θα τους άρεσε να είναι υπεύθυνα, κατά βάθος γνωρίζουν ότι δεν είναι ικανά να παίρνουν αποφάσεις. Θέλουν τους γονείς τους να είναι ηγέτες – ακόμα και όταν υπάρχει διαφωνία ανάμεσα στις κατατάξεις. Και όταν η ιεραρχία γίνεται μπερδεμένη - ή ακόμα, αναποδογυρίζεται -  το άγχος τους εκτοξεύεται.

Πώς να απευθυνθούμε στην επιδημία του άγχους

Έχουμε δημιουργήσει ένα περιβάλλον που ενισχύει το άγχος σε νεαρά άτομα, αντί την ελαστικότητα. Και ενώ δεν μπορούμε να εμποδίσουμε όλες τις διαταραχές του άγχους - υπάρχει σίγουρα ένας γενετικός συντελεστής - μπορούμε να κάνουμε καλύτερη δουλειά βοηθώντας τα παιδιά να κτίσουν τους διανοητικούς μυς που χρειάζονται για να παραμένουν υγιή.