Βήματα για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να διαχειριστούν καλύτερα τους εφιάλτες μέχρι και να τους εξαλείψουν.
Οι εφιάλτες μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη αναστάτωση στον ύπνο ολόκληρης της οικογένειας, καθώς χάνεται η απόλαυση ενός ξεκούραστου ύπνου. Το παιδί μπορεί να αντιστέκεται να κοιμηθεί εκτός αν είναι στο κρεβάτι της μαμάς και του μπαμπά με τα φώτα να είναι αναμμένα.
Ενώ δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τους εφιάλτες, μπορούμε όμως να ακολουθήσουμε κάποια βήματα για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να διαχειριστούν καλύτερα τους εφιάλτες μέχρι και να τους εξαλείψουν.
Τι ακριβώς όμως είναι οι εφιάλτες;
Ένας εφιάλτης σύμφωνα με το babyradio.gr είναι ένα τρομακτικό όνειρο που ενέχει έναν φανταστικό κίνδυνο. Αυτός ο φανταστικός κίνδυνος συχνά αναγκάζει τα παιδιά να ξυπνούν φοβισμένα και να αναζητούν την ασφάλεια και την θαλπωρή. Οι εφιάλτες γενικά ξεκινούν συνήθως μεταξύ των τριών και των έξι ετών.
Οι εφιάλτες εμφανίζονται συνήθως όταν το παιδί βρίσκεται στο στάδιο της ταχείας κίνησης των ματιών (REM) του ύπνου (μετά από αρκετές ώρες ύπνου). Κατά τη διάρκεια του σταδίου REM, ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα δραστήριος με την επεξεργασία ζωντανών εικόνων και νέων πληροφοριών για μάθηση και μνήμη. Όταν ένα παιδί ξυπνά από έναν εφιάλτη κατά τη διάρκεια του σταδίου REM, οι ανησυχητικές εικόνες του "κακού" ονείρου είναι ακόμα ζωντανές και μπορούν να φαίνονται αληθινές στο παιδί.
Οι εφιάλτες είναι διαφορετικοί από τους νυχτερινούς τρόμους, οι οποίοι είναι λιγότερο συνηθισμένοι. Σε αντίθεση με τους εφιάλτες, οι νυχτερινοί τρόμοι εμφανίζονται κατά τις πρώτες ώρες ύπνου, στον ελαφρύ ύπνο, και προκαλούν στα παιδιά έντονες αντιδράσεις (ουρλιαχτά, ιδρώτα, ταχυπαλμία κτλ) ενώ κοιμούνται ακόμα. Οι νυχτερινοί τρόμοι διαφέρουν επίσης από τους εφιάλτες, καθώς είναι δύσκολο να ξυπνήσει ένα παιδί από αυτούς. Όταν το παιδί ξυπνήσει δεν θυμάται απολύτως τίποτα για το επεισόδιο που του προκάλεσε τον τρόμο.
Τι πρέπει να κάνω όταν το παιδί μου λέει ότι φοβάται τόσο πολύ που δεν θέλει να κοιμηθεί;
Τι είναι αυτό που προκαλεί τόσο φόβο στο παιδί μου και δεν μπορεί να κοιμηθεί;
Οι νυχτερινοί φόβοι και οι εφιάλτες είναι εξαιρετικά συνηθισμένοι στα παιδιά, ειδικά κατά τη διάρκεια των προσχολικών χρόνων, αλλά σίγουρα συμβαίνουν και σε μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους. Είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης, καθώς αναπτύσσονται οι φαντασιώσεις των παιδιών και τα παιδιά αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι υπάρχουν πράγματα που μπορούν να τα βλάψουν.
Υπάρχουν φορές που οι φόβοι και οι εφιάλτες είναι αποτέλεσμα μιας τρομακτικής εμπειρίας, όπως ένας φόβος από ένα μεγάλο σκυλί μέχρι ένα τροχαίο που μπορεί να παρακολούθησε στις ειδήσεις. Όμως κάποιες άλλες φορές φαίνεται να εμφανίζονται από το πουθενά. Οι συγκρούσεις μέσα στην οικογένεια και το άγχος των γονέων παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Οτιδήποτε κάνει ένα παιδί πιο συναισθηματικά ευάλωτο, κάνει τους φόβους του χειρότερους και το κάνει να αισθάνεται περισσότερο άγχος.
Τα παιδιά έχουν επίσης συνήθως διαφορετικούς φόβους σε διαφορετικά αναπτυξιακά στάδια. Τα μικρά παιδιά συχνά φοβούνται τα τέρατα και άλλα φανταστικά πλάσματα, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά είναι πιο πιθανό να φοβούνται μην πληγωθούν από πιο ρεαλιστικούς κινδύνους, όπως οι διαρρήκτες ή μια φυσική καταστροφή.
Μερικά παιδιά λένε ότι φοβούνται να κοιμηθούν ως μια αποτελεσματική τακτική για να αποφύγουν να πάνε για ύπνο την ώρα που χρειάζεται. Από την άλλη πλευρά, ορισμένα παιδιά και έφηβοι με δυσκολίες ύπνου έχουν πραγματικά μια διαταραχή άγχους. Αυτά είναι γενικά παιδιά που ανησυχούν επίσης πολύ κατά τη διάρκεια της ημέρας ή έχουν πράγματα για τα οποία αγχώνονται ή αποφεύγουν.
Πώς πρέπει να αντιδράσω στους εφιάλτες του παιδιού μου;
Το παιδί σας θα χρειαστεί υποστήριξη μετά από έναν εφιάλτη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα μικρότερα παιδιά. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, όμως, θα αρχίσετε να του διδάσκετε δεξιότητες αντιμετώπισης που μπορεί να χρησιμοποιήσει όταν είναι ανήσυχο ή φοβισμένο. Μπορεί να μην είστε πάντα εκεί όταν έχει ένα κακό όνειρο, όπως στην περίπτωση που κοιμάται σε φίλους ή σε μια κατασκήνωση. Ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλο είναι το παιδί σας, η υποστήριξη και η διαβεβαιώση οτι το κατανοείτε πρόκειται να το συντροφεύει και να το βοηθάει να αισθάνεται ασφαλές όπου κι αν βρίσκεται.
Υπάρχουν επίσης πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας. Ειδικά με τα μικρότερα παιδιά, ένα αντικείμενο ασφαλείας, όπως ένα αγαπημένο λούτρινο ή μια κουβέρτα μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να αισθάνεται χαλαρό και ασφαλές στο κρεβάτι. Άλλα πράγματα που μπορούν να σας βοηθήσουν είναι ένα χαμηλό νυχτερινό φως στην κρεβατοκάμαρα του παιδιού σας καθώς και οι τεχνικές χαλάρωσης.
Διδάξτε στο παιδί σας να φαντάζεται ένα χαλαρωτικό τοπίο, όπως μια παραλία ή κάτι άλλο που θα το βοηθήσει να χαλαρώσει μετά από ένα τρομακτικό όνειρο. Τα παιδιά μπορούν εύκολα να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία τους για να ηρεμήσουν και να ξανακοιμήθουν. Μπορείτε να βοήθήσετε το παιδί σας να φανταστεί ένα διαφορετικό τέλος στον εφιάλτη που είχε. Επίσης, μπορείτε να κρεμάσετε μια όμορφη ονειροπαγίδα πάνω από το κρεβάτι του η οποία θα πιάνει στα δίχτυα της τα «κακά όνειρα».
Τέλος, μπορεί το παιδί σας να ζωγραφίσει τις εικόνες από τον εφιάλτη του, να τσαλακώσει ή να σκίσει σε λωρίδες τη ζωγραφιά και στη συνέχεια να την πετάξει στα σκουπίδια. Έτσι θα νιώσει ότι έχει τον έλεγχο και οτι μπορεί να διώξει μακριά τους εφιάλτες μια για πάντα.
Όποιον τρόπο κι αν ακολουθήσετε το σημαντικό είναι να παραμείνετε συνδεδεμένοι μαζί του με αγάπη, κατανόηση και υποστήριξη.