Κατακράτηση υγρών: O εχθρός κάθε γυναίκας

Mar 04, 2020

H Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, Έλενα Τρουλλίδου μας εξηγεί τι είναι η κατακράτηση υγρών, πού οφείλεται και πώς καταπολεμάται.

Αποτελεί εχθρό κάθε γυναίκας που συνειδητοποιεί πως όταν "το έχει" ανεβάζει νούμερα στη ζυγαριά. Ας δούμε όμως τι είναι η κατακράτηση υγρών, πού οφείλεται και πώς καταπολεμάται.

Κατακράτηση υγρών καλείται το φαινόμενο κατά το οποίο οι νεφροί κατακρατούν περισσότερο νάτριο και στη συνέχεια περισσότερο νερό προκειμένου να διαλυθεί το νάτριο αυτό. Η συμπτωματολογία φέρει πρήξιμο στην περιοχή της κοιλιάς, των πάνω και των κάτω άκρων, του στήθους και σπανιότερα του προσώπου (λιπομέτρηση >55% υγρά στο σώμα).

Συνήθως συνοδεύεται από αύξηση βάρους όταν κανείς τολμήσει να ανέβει στη ζυγαριά που ανέρχεται έως και τα 3 κιλά, ανάλογα πάντοτε με τον οργανισμό του κάθε ανθρώπου. Εδώ αξίζει να τονίσουμε πως τα νούμερα που βλέπουμε στη ζυγαριά δεν οφείλονται σε αύξηση των επιπέδων λίπους του οργανισμού και καλό θα είναι να μην πανικοβαλλόμαστε, διότι είναι μια κατάσταση συνήθως προσωρινή που αντιμετωπίζεται με κατάλληλο χειρισμό.

Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανίσουμε κατακράτηση υγρών;

Λίγες μέρες προ της εμμήνου ρήσεως των γυναικών, αυξάνονται τα οιστρογόνα με αποτέλεσμα να κατακρατείται περισσότερο νάτριο στους νεφρούς το οποίο με τη σειρά του προκειμένου να ρυθμίσει την υδρική ισορροπία κατακρατεί περισσότερο νερό. Τα συμπτώματα που είναι συχνότερα, το πρήξιμο στην περιοχή της κοιλιάς καθώς και το πρήξιμο και ο πόνος στο στήθος, υποχωρούν μετά το τέλος της περιόδου. Γι' αυτό κάντε υπομονή διότι τα συμπτώματα είναι εντελώς προσωρινά και στην πραγματικότητα δεν επηρεάζουν το βάρος μας.
Κατά τη λήψη ορισμένων φαρμάκων (όπως αντισυλληπτικά, κορτιζόνη, αγχολυτικά, και οπιούχα σκευάσματα) επηρεάζεται το ισοζύγιο του νερού και των μεταλλικών αλάτων. Είναι γνωστό πως οι ορμόνες επηρεάζουν το βάρος μας, τον μεταβολισμό μας, την υδρική ισορροπία και άλλες λειτουργίες του οργανισμού. Έτσι λοιπόν τα αντισυλληπτικά χάπια τα οποία παρέχουν ορμόνες στον οργανισμό μπορούν να επηρεάσουν το βάρος μας προκαλώντας κατακρατήσεις. Ωστόσο, τα νέας γενιάς αντισυλληπτικά χάπια είναι λιγότερο επιβαρυμένα με ορμόνες και έτσι τα συμπτώματα εμφανίζονται πλέον σε μικρότερο βαθμό ή καθόλου.
Όταν καταναλώνουμε αλατισμένες τροφές ή χρησιμοποιούμε πολύ το επιτραπέζιο αλάτι. Η διατροφή μας αποτελεί μια ακόμη αιτία του φαινομένου καθώς η υπερβολική κατανάλωση αλατιού έχει ως συνέπεια την κατακράτηση υγρών στα νεφρά.
Κατά την εγκυμοσύνη εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών, τις οποίες υπόκειται ο οργανισμός. Σε περίοδο κύησης συμβαίνουν πολλές μεταβολές στον οργανισμό της εγκύου που μπορούν να επηρεάσουν την υδρική ισορροπία και το βάρος της. Οι μεταβολές αυτές αφορούν την αύξηση των ορμονών, αύξηση του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων της μητέρας, του όγκου του πλάσματος, των μεσοκυττάριων υγρών, καθώς και αύξηση του βάρους της μήτρας, των μαστών, του εμβρύου, του πλακούντα και του αμνιωτικού υγρού. Η αύξηση της παραγωγής της ορμόνης αλδοστερόνης που έχει ως σκοπό την πλήρωση της αμνιακής κοιλότητας με υγρά και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής ουσιών ανάμεσα στη μητέρα και το έμβρυο, καθώς και η αύξηση των επιπέδων των οιστρογόνων μπορούν να προκαλέσουν κατακρατήσεις κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης.
Σε ασθενείς µε καρδιακή και νεφρική ανεπάρκεια παρατηρείται μια μορφή κατακράτησης υγρών. Στους ασθενείς αυτούς συνήθως συστήνονται διουρητικά χάπια από τον γιατρό που τους παρακολουθεί, προκειμένου να αποκαταστήσει επιπλέον επιπλοκές.
Σε ορμονικές διαταραχές που σχετίζονται με τον θυρεοειδή αδένα, τα επινεφρίδια ή το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να προκληθεί κατακράτηση υγρών.
Στην κακή κυκλοφορία του αίματος και της λέμφου που έχει ως αποτέλεσμα το πρήξιμο στα πόδια και την κατακράτηση υγρών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, και αφού πρώτα έχουμε συμβουλευτεί το γιατρό μας, καλό θα είναι να περπατάμε περισσότερο ώστε να ασκούνται τα κάτω άκρα και να κυκλοφορεί καλύτερα το αίμα στην περιοχή αυτή.
Κατά την εμμηνόπαυση λόγω των διακυμάνσεων που παρουσιάζουν οι ορμόνες.
Ο περιορισμός της κατανάλωσης νερού μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση υγρών. Ο μύθος περί της μείωσης κατανάλωσης ύδατος σε περίπτωση κατακράτησης υγρών, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη αύξηση της κατακράτησης, αφού ο οργανισμός για να διώξει το νάτριο από τον οργανισμό το οποίο είναι υπεύθυνο για την κατακράτηση, χρειάζεται αρκετό νερό.
Και τέλος, η ορθοστασία, η αύξηση της ορμόνης αλδοστερόνη, που ρυθμίζει το μεταβολισμό του νερού και των μεταλλικών αλάτων του οργανισμού και η χρόνια έλλειψη μαγνησίου μπορούν να οδηγήσουν σε πρηξίματα και κατακράτηση υγρών.

Τρόποι καταπολέμησης της κατακράτησης υγρών!

Καταρχάς, περιορίστε την κατανάλωση του επιπλέον αλατιού κατά το μαγείρεμα. Υπάρχουν τρόφιμα "κρυφές πηγές" τα οποία έχουν αρκετό αλάτι από μόνα τους και αυτά είναι συνήθως τα κρέατα, τα αλλαντικά, τα τυριά, λουκάνικα, οι ξηροί καρποί, τα παστά ψάρια, οι κονσέρβες, έτοιμες σάλτσες και σούπες και κάποια σνακ. Αν η περίπτωση είναι σοβαρή ή παθολογική και τα συμπτώματα δεν υποχωρούν, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε κάποιον γιατρό. Ίσως να χρειάζεται να περιορίσετε τις τροφές που έχουν από μόνες τους αρκετό αλάτι και να χρειάζεστε μέχρι και φαρμακευτική αγωγή.
Προτιμήστε τροφές που είναι πλούσιες σε κάλιο ώστε να εξασφαλίσετε στον οργανισμό καλή ισορροπία μεταξύ νατρίου – καλίου. Το νάτριο είναι ένα φυσικό συστατικό του οργανισμού το οποίο είναι υπεύθυνο για τις κατακρατήσεις υγρών, ενώ το κάλιο δουλεύει αντίστροφα, δηλαδή βοηθάει στην απομάκρυνση του νατρίου το οποίο προκαλεί κατακρατήσεις. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι κυρίως τα λαχανικά και τα φρούτα όπως, η πατάτα, το ρύζι, τα όσπρια, η μπανάνα, το πορτοκάλι, το πεπόνι, το καρπούζι, τα σύκα, τα δαμάσκηνα, η ντομάτα και άλλα.
Πιείτε όσο περισσότερο νερό μπορείτε. Το νερό βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης των κατακρατήσεων αφού βοηθάει να καθαρίσουν οι νεφροί και να απομακρυνθεί το νάτριο.
Αποφύγετε τα γλυκά. Η ζάχαρη αυξάνει τα επίπεδα ινσουλίνης, η οποία μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να αποβάλλει το πλεονάζον νάτριο.
Αντικαταστήστε το αλάτι με φρέσκα μυρωδικά και ενισχυτικά γεύσης για να δώσετε γεύση στα γεύματά σας (λεμόνι, ξύδι, σκόρδο, πιπεριά, άνηθο, μαϊντανό, ρίγανη και άλλα).
Καταναλώστε τροφές οι οποίες έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό. Τέτοιες τροφές είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τα οποία περιέχουν έως και 90% νερό.
Αν δεν μπορείτε να καταναλώσετε την απαιτούμενη ποσότητα νερού που χρειάζεται ο οργανισμός σας καθημερινά, μπορείτε να αντικαταστήσετε κάποια ποτήρια με τσάι ή άλλα αφεψήματα βοτάνων, τα οποία από τη μια θα σας βοηθήσουν να ενυδατωθείτε καλύτερα και θα σας προσφέρουν και αντιοξειδωτικά οφέλη.
Αντικαταστήστε την συχνή κατανάλωση κρέατος με το ψάρι το οποίο έχει τα απαραίτητα λιπαρά οξέα, έχει λιγότερα λιπαρά από το κρέας και βοηθά στην καταπολέμηση των κατακρατήσεων.
Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ. Το αλκοόλ έχει την ιδιότητα να αφυδατώνει το οργανισμό γι’ αυτό προτιμήστε χυμούς και νερό περισσότερο.
Ασκηθείτε, κολυμπήστε, χορέψτε ή απλά περπατήστε. Η άσκηση βοηθάει στην βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και της λέμφου που παρατηρείται κατά τον καθιστικό τρόπο ζωής. Προσοχή όμως, πραγματοποιώντας οποιαδήποτε μορφή άσκησης, ο οργανισμός χάνει υγρά, για αυτό κατά τη διάρκεια και μετά τη λήξη της άσκησης θα πρέπει αμέσως να αναπληρώνονται.