Οι αιτίες της απιστίας είναι πολλές και ποικίλουν από άτοµο σε άτοµο.
Τι θεωρούµε, αλήθεια, ως απιστία; Πόσοι από εµάς το έχουµε σκεφθεί σοβαρά; Είναι αυτονόητο πως όλοι µας εννοούµε το ίδιο πράγµα, όταν αναφερόµαστε σε αυτήν; Είναι, για παράδειγµα, απιστία το να είναι κάποιος κρυφά ερωτευµένος µε ένα άλλο άτοµο χωρίς, όµως, να έχει κάνει έρωτα µαζί του;
Το να έχει κάνει έρωτα µε ένα άλλο άτοµο χωρίς, όµως, τη συµµετοχή οποιουδήποτε άλλου συναισθήµατος; Το να ανταλλάσσει sms ή e-mail µε ερωτικά υπονοούµενα ή ερωτικό περιεχόµενο µε κάποιο γνωστό ή άγνωστό του άτοµο; Το να έχει φιληθεί στα χείλη µε κάποιον/-α στη διάρκεια µίας νυχτερινής εξόδου; Το να έχει κάνει τηλεφωνικό ή διαδικτυακό κρεβάτι;
Τι λέει ο ειδικός για την απιστία
Τα ερωτήµατα αυτά δεν είναι εύκολο να απαντηθούν, µεταξύ άλλων, γιατί ο καθένας µας έχει τις δικές του εµπειρίες και ευαισθησίες καθώς και τα δικά του κριτήρια αλλά και πιστεύω, θρησκευτικά ή µη. Αυτό συµβάλει στη δηµιουργία µιας γκρίζας ζώνης που καθιστά, στην ουσία, δύσκολη την ύπαρξη ενός κοινά αποδεκτού ορισµού για την απιστία αλλά και τον προσδιορισµό της συχνότητας και έκτασής της.
Ταυτόχρονα, η είσοδος των νέων τεχνολογιών και τρόπων επικοινωνίας όπως αναφέρει ο Σάββας Ν. Σαλπιστής, Κλινικός Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής δηµιουργεί νέα δεδοµένα µε τα οποία πολλοί από εµάς δεν είµαστε αρκετά εξοικειωµένοι, πράγµα που επιτείνει ακόµα περισσότερο το κλίµα µυστηρίου, ασάφειας, περιέργειας και, ενδεχοµένως, πρόκλησης.
Τι είναι απιστία;
Στην κοινωνία που ζούµε, ένα κοινό χαρακτηριστικό της απιστίας είναι η αθέτηση µιας σιωπηρής ή ξεκάθαρα εκφρασµένης υπόσχεσης για σεξουαλική ή/και συναισθηµατική αποκλειστικότητα. Τα όρια µπορεί να ποικίλουν από άτοµο σε άτοµο. Ένα ακόµα σηµαντικό χαρακτηριστικό της απιστίας είναι πως εµπεριέχει ψέµα. Αυτός που απιστεί χρησιµοποιεί συχνά το ψέµα ως µέσο για να µπορεί να πραγµατοποιεί την επιλογή του αυτή.
Οι αιτίες της απιστίας
Οι αιτίες της απιστίας είναι πολλές και ποικίλουν από άτοµο σε άτοµο. Και, όµως, οι περισσότεροι θεωρούν πως η απιστία αποτελεί ένδειξη σοβαρών προβληµάτων στη σχέση ή πως κάποιος έχει κάνει "λανθασµένη" επιλογή συντρόφου. Αυτό µπορεί να ισχύει για κάποιους αλλά όχι για όλους.
Ένα άλλο "παράδοξο" που έχει, επίσης, διαπιστωθεί είναι πως πολλοί -παρόλο που φαίνεται πως αναζητούν ενός είδους βασική ασφάλεια, όταν διαβεβαιωθούν για την ύπαρξη αυτής της βασικής ασφάλειας, θεωρούν πως αυτό που ήδη έχουν δεν τους αρκεί. Στην περίπτωση αυτή, η απιστία µοιάζει ως µία είδους διαφυγή από την ασφάλεια και την προβλεψιµότητα αυτού που µε τόση προσπάθεια και κόπο έχουν καταφέρει να κτίσουν ως τότε.
Διαφορετική αντιµετώπιση από τα δύο φύλα
Οι έρευνες δείχνουν µία σαφή διαφορά στον τρόπο που αντιλαµβάνονται και εκλαµβάνουν την απιστία τα δύο φύλα. Για τους άνδρες, το χειρότερο που µπορεί να τους συµβεί είναι να τους απατήσει σεξουαλικά η σύντροφος/σύζυγός τους. Για τις περισσότερες γυναίκες, η χειρότερη εκδοχή φαίνεται πως είναι να τις πει ξαφνικά ο σύντροφος/σύζυγός τους πως είναι ερωτευµένος µε µία άλλη γυναίκα.
Οι ερµηνείες που δίνονται συνήθως για τις διαφορετικές αυτές στάσεις απέναντι στην απιστία προέρχονται από τη βιολογία. Με άλλα λόγια, από τη στιγµή που ο άνδρας ποτέ δεν είναι 100% σίγουρος αν το παιδί που φέρνει στον κόσµο η σύντροφός του είναι δικό του, η σηµασία της πίστης αποκτά πολύ µεγαλύτερη αξία για αυτόν. Αντίθετα, για τις γυναίκες, µεγαλύτερη σηµασία έχει η διασφάλιση της συντήρης και επιβίωσης τόσο της ίδιας όσο και των παιδιών της διαµέσου της συµµετοχής του άντρα στη ζωή της οικογένειας. Για το λόγο αυτό, ο µεγαλύτερος φόβος της γυναίκας είναι η συναισθηµατική εµπλοκή του άντρα σε µία άλλη σχέση, δηλαδή ο κίνδυνος να εγκαταλειφθεί.
Οι συνέπειες της απιστίας
Σε πολλές κοινωνίες, η ερωτική πίστη έχει µια ιδιαίτερα ισχυρή συµβολική σηµασία καθώς θεωρείται ως σηµαντικότατο κριτήριο της ποιότητάς της. Η ερωτική απιστία καταρρακώνει την ταυτότητα και τη συνέχεια της σχέσης, ενώ, ταυτόχρονα, ενεργοποιεί σχεδόν πάντα πολύ έντονα και επώδυνα συναισθήµατα. Το άτοµο που έχει υποστεί µια απιστία αισθάνεται συνήθως προδοµένο και παραγκωνισµένο από αυτόν/ήν που ίσως εµπιστευόταν περισσότερο από κάθε άλλον. Συχνά, πλήττονται οι πιο ευαίσθητες πλευρές της προσωπικότητάς του, όπως π.χ. η αυτοεκτίµησή του.
Βασανιστικά ερωτήµατα και σκέψεις του τύπου "Δεν αξίζω τίποτα", "Ίσως ήταν δικό µου λάθος" κ.ά. είναι συχνά παρόντα. Μερικές φορές, δεν είναι µόνο η σεξουαλική διάσταση της απιστίας που πονά και πληγώνει το άτοµο που έχει απατηθεί. Τα ψέµατα και η εξαπάτηση µπορεί να είναι για κάποιους ακόµα πιο δύσκολα να ξεπεράσουν. Η εµπιστοσύνη τους για τον Άλλον µπορεί κυριολεκτικά να καταρρεύσει.
Ιδιαίτερα, τα άτοµα, που ως παιδιά είχαν προβλήµατα στη στενή συναισθηµατική σχέση δεσµού µε τους γονείς τους, απειλούνται και πλήττονται πολύ σοβαρά από µία τέτοιου είδους εµπειρία καθώς ενεργοποιούνται παλιά τραυµατικά και πολύ οδυνηρά βιώµατα εντός τους. Όµως, και αυτός που απιστεί µπορεί να νιώθει/νιώσει πολλές φορές -αν και όχι πάντα- έντονα αισθήµατα ενοχής και ντροπής. Έχω ακούσει από άτοµα, που έχουν βρεθεί στη θέση τόσο του απατηµένου/-ης όσο και αυτού που έχει απατήσει, πως ήταν για αυτούς πολύ οδυνηρότερο το δεύτερο.
Μπορεί η απιστία να εξελίξει µια ήδη αποτελµατωµένη σχέση;
Τα τελευταία χρόνια, έχουν αρχίσει να ακούγονται ολοένα και περισσότερες απόψεις που θεωρούν την απιστία ως δυνατότητα βελτίωσης µιας ήδη προβληµατικής ή αποτελµατωµένης σχέσης, ως µια βαλβίδα εκτόνωσης ή ως το άνοιγµα ενός ερµητικά κλειστού για χρόνια παράθυρου ενός δωµατίου που ο αέρας του λιγόστεψε επικίνδυνα και που, ανοίγοντάς το, µπορεί να µπει φρέσκο αεράκι που να αναζωογονήσει την ατµόσφαιρά του και αυτούς που θα το εισπνεύσουν.
Η άποψη αυτή δεν αποτελεί προτροπή στην απιστία αλλά έναν εναλλακτικό τρόπο προσέγγισής της και επισήµανση µιας θετικής δυνατότητας που µπορεί να έχει σε ορισµένες περιπτώσεις. Το να αφήνεται µια σχέση για χρόνια στο έλεος των συγκρούσεων και των εµφανών ή ανείπωτων µαταιώσεων που την ταλανίζουν και τη µολύνουν µέχρι θανάτου είναι αδιέξοδο αλλά και συντριπτικό και για τους δύο.