Αν βλέπατε τον Brad Pitt χωρίς μαλλιά, θα αναγνωρίζατε το πρόσωπό του; Εσείς πιθανότατα ναι, αλλά εκείνος το δικό σας μάλλον όχι. Όχι επειδή είναι ψηλομύτης, αλλά επειδή όπως λέει δεν μπορεί να θυμηθεί πρόσωπα.
Ο διάσημος ηθοποιός αποκάλυψε το πρόβλημά του σε συνέντευξή του στο αμερικανικό περιοδικό «Esquire», προσθέτοντας πως ουκ ολίγες φορές τού έχει δημιουργήσει τεράστια προβλήματα, διότι οι συνομιλητές του νιώθουν προσβολή όταν αδυνατεί να τους θυμηθεί.
Μάλιστα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα στην συνέντευξή του, λέγοντας ότι επειδή δεν μπορεί να καταλάβει τι του συμβαίνει και πλέον δεν αντέχει τις παρεξηγήσεις, σκέφτεται να πάει για ιατρικές εξετάσεις.
Αυτό που περιγράφει ο Brad Pitt – δηλαδή η αδυναμία να θυμηθεί το πρόσωπο, ακόμα και ανθρώπων με τους οποίους έχει περάσει ώρες συζητώντας – αποκαλείται προσωποαγνωσία, λέει στο LiveScience η δρ Μαρλέν Μπέρμαν, καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας και επικεφαλής του Εργαστηρίου Γνωστικής Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, στο Πίτσμπουργκ.
Η προσωποαγνωσία είναι μια γνωσιακή διαταραχή κατά την οποία ο πάσχων δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα πρόσωπα τρίτων, παρότι θυμάται με κάθε λεπτομέρεια τη σχέση ή όσα έχει κάνει μαζί τους. Σε ακραίες περιπτώσεις, οι πάσχοντες δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν ακόμα και το δικό τους πρόσωπο όταν το κοιτάζουν στον καθρέφτη.
Η προσωποαγνωσία είναι γνωστή από τη δεκαετία του ’40, όταν περιγράφηκαν περιπτώσεις ασθενών που υπέστησαν εγκεφαλικές βλάβες και έχασαν την ικανότητα αναγνωρίσεως προσώπων.
Ωστόσο, τρεις δεκαετίες αργότερα – για την ακρίβεια, το 1976 – άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες δημοσιεύσεις για ανθρώπους που γεννήθηκαν με προσωποαγνωσία. Αυτή ήταν η περίπτωση μίας μητέρας που ανέφερε ότι η κόρη της δεν μπορούσε να αναγνωρίσει τις φίλες της όταν φορούσαν όλες τις σχολικές ποδιές τους.
«Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι συζητούν με άλλους σαν να μην συμβαίνει τίποτα, αλλά περιμένουν εναγωνίως μία λέξη που θα “ξεκλειδώσει” το μυαλό τους ώστε να θυμηθούν το όνομά τους», λέει η δρ Μπέρμαν.
Η προσωποαγνωσία δεν είναι διόλου σπάνια. Ο δρ Μπραντ Ντουσαίν, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών Ψυχολογίας & Εγκεφάλου στο Κολέγιο Dartmouth, στη Βόρειο Καρολίνα, λέει πως προσβάλλει το 2% του γενικού πληθυσμού.
Ο δρ Ντουσαίν, ο οποίος μελετά εκτενώς την προσωποαγνωσία, λέει ότι οι αιτίες της είναι πολύπλοκες.
«Το πρόβλημα εντοπίζεται στις συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου, όπου παρατηρούνται κάποιες δυσλειτουργίες», εξηγεί.
Και προσθέτει πως η ικανότητα αναγνωρίσεως προσώπων αναπτύσσεται πλήρως στα εφηβικά μας χρόνια, αφήνοντας όσους δεν την αποκτήσουν ποτέ προβληματισμένους και αντιμέτωπους με πολλές παρεξηγήσεις.
«Οι περισσότεροι πάσχοντες αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά, αλλά συνήθως κατηγορούν τον εαυτό τους για την αφηρημάδα τους και αισθάνονταν ενοχές, διότι δεν πάει το μυαλό τους ότι έχουν αληθινό πρόβλημα», συνεχίζει ο δρ Ντουσαίν.