Η ειδικός σου λέει όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τη διατροφή υπερβολικά χαμηλή σε θερμίδες

Η Στέλλα Πετρίδου, κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος επισημαίνει τα προβλήματα που ενδεχομένως να αντιμετωπίσεις.   

Mία δίαιτα υπερβολικά χαμηλή σε θερμίδες μπορεί να περιέχει από 500 έως 800 θερμίδες ημερησίως, δηλαδή περίπου το ένα τέταρτο της ημερήσιας συνιστώμενης πρόσληψης ενός μέσου ενήλικα. Συνήθως δεν περιέχουν λίπος και υδατάνθρακες αλλά είναι πλούσιες σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες και περιλαμβάνει την αντικατάσταση των συμβατικών τροφίμων με διαιτητικά milkshakes, μπάρες ή σούπες.

Μια δίαιτα πολύ χαμηλή σε θερμίδες μπορεί να είναι χρήσιμη πριν από βαριατρική και λαπαροσκοπική χειρουργική επέμβαση, καθώς η απώλεια λίπους μπορεί να μειώσει την διάρκεια της εγχείρησης, την απώλεια αίματος και τον κίνδυνο επιπλοκών.

Δεν είναι η πρώτη επιλογή για τη διαχείριση της παχυσαρκίας και δεν είναι καλό να χρησιμοποιείται αν δεν υπάρχει σημαντική αιτία. 

Ενώ οι δίαιτες με πολύ χαμηλές θερμίδες μπορούν να οδηγήσουν σε βραχυπρόθεσμη μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με άλλα διατροφικά μοντέλα, είναι πιθανή η επανάκτηση του βάρους μετά τη λήξη της δίαιτας, αν δεν υπάρξει κατάλληλη διατροφική εκπαίδευση και παροχή συμβουλευτικής στο άτομο. Επομένως, οι δίαιτες πολύ χαμηλών θερμίδων δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη στρατηγική διαχείρισης βάρους και πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου.

Επίσης, το διατροφικό πρότυπο της διαλειμματικής νηστείας μπορεί να επιφέρει αντίστοιχα αποτελέσματα με μια δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων στην απώλεια βάρους, ενώ πιθανόν να είναι πιο εύκολο στην εφαρμογή καθώς παρέχει ευκαιρίες κατανάλωσης υψηλότερων ποσοτήτων λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής αλέσεως, καθώς και υγιεινών λιπών.

Σε μία δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων, η έλλειψη ποικιλίας τροφίμων που με την σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να επιφέρει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Για αυτό τον λόγο συνίσταται να γίνεται πάντα υπό παρακολούθηση κάποιου ειδικού γιατρού ή κλινικού διαιτολόγου και για διάστημα όχι μεγαλύτερο των 12 εβδομάδων.

Συμπτώματα χαμηλής πρόσληψης σε θερμίδες

Λόγω της χαμηλής ενεργειακής πρόσληψης, όσοι ακολουθούν ένα τέτοιο πρότυπο διατροφής, δεν λαμβάνουν την απαραίτητη ενέργεια για τις καθημερινές ασχολίες τους ή την σωματική δραστηριότητά τους. Είναι πιθανό να εμφανίσουν αρχικά κόπωση, ατονία, εντερικά προβλήματα (διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα), ξηροστομία, πονοκέφαλο, ναυτία και κράμπες. 

Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει;

Η τήρηση μια δίαιτας υπερβολικά χαμηλής σε θερμίδες για μεγαλύτερο από το συνιστώμενο χρονικό διάστημα μπορεί να επιφέρει σημαντικά προβλήματα όπως:

•    Εμφάνιση ελλείψεων σε θρεπτικά συστατικά

Η κατανάλωση 500-800 θερμίδων την ημέρα μπορεί να θέσει τα άτομα που την ακολουθούν σε κίνδυνο διατροφικών ελλείψεων. Συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων ενδέχεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι ηλικιωμένοι, ειδικότερα, ενδέχεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καθώς είναι πιο πιθανό να παρουσιάζουν ήδη μια μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Επίσης, δεν συνιστώνται σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, σε παιδιά ή εφήβους που έχουν αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις.

•    Αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης χολόλιθων

Ένα άτομο μπορεί να έχει αυξημένο κίνδυνο χολόλιθων ενώ βρίσκεται σε δίαιτα πολύ χαμηλών θερμίδων. Οι χολόλιθοι σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη και μπορούν να μπλοκάρουν τον χοληφόρο πόρο και να προκαλέσουν κοιλιακό άλγος. Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης χολόλιθων είναι η νηστεία για παρατεταμένες περιόδους, η γρήγορα απώλεια βάρους, οι επαναλαμβανόμενες απώλειες και προσλήψεις βάρους αλλά και η παχυσαρκία και προϋπάρχοντες χολόλιθοι.

•    Έλλειψη υγιεινών λιπαρών στη διατροφή

Από τα τρία μακροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή τις πρωτεΐνες , τους υδατάνθρακες και το λίπος, το λίπος είναι το υψηλότερο σε θερμίδες καθώς δίνει 9 kcal/gr ενώ οι πρωτεΐνες και οι υδατάνθρακες από 4 kcal/gr. Επομένως, είναι δύσκολο να γίνεται κατανάλωση λιπαρών τροφών σε μία δίαιτα μόλις 500-800 θερμίδων. Όμως, τα ακόρεστα λίπη, όπως αυτά που παίρνουμε από την κατανάλωση λιπαρών ψαριών, ξηρών καρπών, ελαιολάδου, αβοκάντου κ.α είναι εξαιρετικά ευεργετικά για τον οργανισμό. 

•    Απώλεια μυϊκής μάζας

Η πολύ γρήγορη απώλεια βάρους θα μπορούσε να θέσει ένα άτομο σε κίνδυνο απώλειας μυϊκής μάζας αντί για λίπους. Η μυϊκή μάζα αποτελεί ένα μεταβολικά ενεργό ιστό, οπότε η μείωση της μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον μεταβολισμό ενός ατόμου. Σε αντιδιαστολή, μια ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με μια τακτική σωματική άσκηση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της άλυπης μυϊκής μάζας, αποτελώντας μία καλύτερη και πιο βιώσιμη προσέγγιση απώλειας βάρους.

Επιπρόσθετα, μια αυστηρή δίαιτα δεν είναι κατάλληλη για άτομα με ορισμένες ασθένειες. Οι δίαιτες πολύ χαμηλές σε θερμίδες δεν συστήνονται σε παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα με ορισμένες παθήσεις, όπως οι εξής:

•    Καρδιαγγειακές παθήσεις

•    Διαβήτης τύπου 1

•    Παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα

•    Νεφρική νόσος

•    Αρθρίτιδα

•    Χολολιθίαση

•    Διατροφικές διαταραχές

Συμπερασματικά ας μην ξεχνάμε πως η εκπαίδευση σε ένα πιο υγιεινό τρόπο ζωής είναι εξίσου απαραίτητη σε μια τέτοια διαδικασία απώλειας βάρους με στόχο να δημιουργηθούν βιώσιμες καλές συμπεριφορές υγείας. Ίσως λοιπόν είναι καλύτερη η ιδέα μικρών αλλά διαρκών αλλαγών που είναι πιο εύκολο να διατηρηθούν μετέπειτα.

Στέλλα Πετρίδου,

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος (MSc)

Συμβεβλημένη με το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ)

Τηλ: 99038921

Email: stellapetridou@hotmail.com

Instagram: @nutritionplanforlife

Website: https://nutritionplanforlife.wordpress.com

Facebook Page: Stella Petridou Clinical Dietitian - Nutritionist