Πόσο και γιατί μας παχαίνουν κάποιες τροφές; 

Η Στέλλα Πετρίδου, κλινική διαιτολόγος – διατροφολόγος σου λέει όλα όσα θέλεις να γνωρίζεις για την τροφική δυσανεξία.   

Μπορούν οι τροφικές δυσανεξίες ή οι τροφικές αλλεργίες να προκαλέσουν αύξηση σωματικού βάρους; 

Τροφική Δυσανεξία vs Τροφική Αλλεργία

Η τροφική αλλεργία ορίζεται ως μια ανεπιθύμητη ανοσολογική αντίδραση σε μια διαιτητική πρωτεΐνη, ενώ η τροφική δυσανεξία εμφανίζεται όταν ένα άτομο δυσκολεύεται να πέψει ένα συγκεκριμένο τρόφιμο, οδηγώντας σε γαστρεντερικά συμπτώματα όπως κοιλιακό άλγος, διάρροια και φούσκωμα.

Τα συμπτώματα της τροφικής δυσανεξίας

Οι αντιδράσεις αυτές και η παραγωγή ειδικών IgG αντισωμάτων έναντι συγκεκριμένων τροφίμων χαρακτηρίζονται από καθυστερημένα χρονικά συμπτώματα, τα οποία µπορεί να εμφανιστούν από µερικές ώρες µέχρι και µερικές µέρες, σε αντίθεση µε την τροφική αλλεργία όπου παράγονται αντισώματα IgE και εμφανίζουν άμεσες, εμφανείς και οξείες αντιδράσεις εντός 2-4 ωρών.

Τα συμπτώματα δεν είναι ανάλογα µε την ποσότητα κατανάλωσης της «ένοχης» τροφής. Ακόμα και µικρές ποσότητες µπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις και µπορούν να εμφανίσουν συμπτώματα και παθήσεις σε βάρος οποιουδήποτε οργάνου του οργανισμού. Στην πραγματικότητα, η τροφική δυσανεξία είναι συνεχής και χρόνια, αφού η κατανάλωση των «ένοχων» τροφίμων είναι διαρκής, επειδή τα τρόφιμα αυτά µπορεί να βρίσκονται στην καθημερινή µας διατροφή (γάλα, ψωμί, λάδι, ντομάτα, µμπανάνες, αμύγδαλα, καφές κ.λπ.).

Το φαινόμενο αυτό, της καθυστερημένης χρονικά αντίδρασης από την ώρα λήψης της τροφής µέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων, καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την ανίχνευση της αιτίας, χωρίς ειδική εργαστηριακή εξέταση αίματος.

Με ποιες παθήσεις συνδέεται η τροφική δυσανεξία;

Έχει αποδειχθεί µέσα από διάφορες επιστημονικές µελέτες ότι η τροφική δυσανεξία συνδέεται µε ορισμένες χρόνιες παθήσεις και προβλήματα. Επιπρόσθετες μελέτες έδειξαν ότι οι καθυστερημένες τροφικές αντιδράσεις (συνδεδεμένες µε IgG) συχνά οδηγούν σε χρόνιες ασθένειες. Εξάλλου, συνεχής κατανάλωση ενός βλαπτικού τροφίμου συνεπάγεται την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος, που µε τη σειρά του δίνει τη δυνατότητα σε ασθένειες να αναπτυχθούν. Αρκετές φορές, ασθενείς αναφέρουν ότι υποφέρουν από περισσότερες από µία ασθένειες ταυτόχρονα. Μακροχρόνιες παρενέργειες και συμπτώματα περιλαμβάνουν γαστρεντερολογικά, δερματολογικά, νευρολογικά, µυοσκελετικά και αναπνευστικά προβλήματα.

Νέες κλινικές µμελέτες συνέδεσαν πλέον το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου µε τη δυσανεξία. Ανάμεσα στις πιο σοβαρές ασθένειες που έχουν συνδεθεί µε τροφικές δυσανεξίες είναι η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα, η κοιλιοκάκη, το άσθμα, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωρίαση, η rosacea, το έκζεμα, η πολλαπλή σκλήρυνση κ.ά.

Γιατί οι διαιτώμενοι αντιλαμβάνονται αύξηση βάρους;

Εκτός από τη σύγχυση των τροφικών αλλεργιών με τις τροφικές δυσανεξίες, οι διαιτώμενοι συχνά συνδέουν τις τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες με την αύξηση του σωματικού βάρους. Σύμφωνα με ερευνητές, αυτό οφείλεται εν μέρει σε γαστρεντερικά συμπτώματα. Οι δυσανεξίες στα τρόφιμα μπορεί να οδηγήσουν σε φούσκωμα και αυτό μπορεί να φαίνεται ότι μιμείται την αύξηση του σωματικού βάρους.

Ακόμη, μια αυτοδιαγνωσθείσα ή μη έγκυρα διαγνωσμένη τροφική δυσανεξία ή αλλεργία μπορεί να οδηγήσει τους διαιτώμενους στην υιοθέτηση μιας δίαιτας αποκλεισμού τροφίμου/ων. Σύμφωνα με ερευνητές, πολλοί διαιτώμενοι συνδέουν οποιαδήποτε ανεπιθύμητη αντίδραση σε τρόφιμα με τροφικές δυσανεξίες και οι δίαιτες αποκλεισμού τείνουν πολλές φορές να είναι υψηλότερες σε απλούς υδατάνθρακες. 

Οι δίαιτες αποκλεισμού (αναλόγως πόσα τρόφιμα αποκλείονται) μπορεί οδηγηθούν στο να είναι φτωχές σε πρωτεΐνη και θρεπτικά συστατικά και να ενθαρρύνουν την υπερκατανάλωση τροφής, με πιθανό αποτέλεσμα την αύξηση του σωματικού βάρους ή/και την επιδείνωση του φουσκώματος.

Συστάσεις για διαιτώμενους

Η παροχή βοήθειας σε πελάτες με τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες μπορεί να είναι πολύπλοκη, αλλά η συνεργασία με μια διεπιστημονική ομάδα για να διασφαλιστεί η αντιμετώπιση όλων των αναγκών υγείας μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα. Ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για διαιτώμενους με τροφικές δυσανεξίες και αλλεργίες:

Τα άτομα με τροφικές αλλεργίες, να επικεντρωθούν σε τρόφιμα που δεν περιέχουν φυσικά το αλλεργιογόνο και να αποφευχθεί η υπερβολική εξάρτηση από τρόφιμα που έχουν υποστεί υψηλή επεξεργασία.

Να ενθαρρυνθεί μια ποικίλη διατροφή και τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά (συμπεριλαμβανομένων φυτικών ινών) για την κάλυψη των διατροφικών αναγκών. Καθώς πολλά άτομα με τροφικές δυσανεξίες ή αλλεργίες περιορίζουν υπερβολικά τη διατροφή τους επειδή φοβούνται την πιθανή αντίδραση που μπορεί να προκληθεί.

Τέλος, να εξεταστεί το ενδεχόμενο παραπομπής σε επαγγελματία ψυχικής υγείας, εάν το άτομο εκδηλώνει διαταραγμένη διατροφική συμπεριφορά, υπερβολικούς περιορισμούς στο φαγητό και/ή σημαντικό άγχος γύρω από το φαγητό.

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδηλώνουν σύνδεση μεταξύ τροφικών αλλεργιών ή δυσανεξιών και αύξησης σωματικού βάρους. Ωστόσο, πολλοί διαιτώμενοι συγχέουν τους όρους τροφικές αλλεργίες και τροφικές δυσανεξίες και κάνουν ορισμένες υποθέσεις σχετικά με εάν το ένα ή και τα δύο σχετίζονται με την αύξηση βάρους.

Στέλλα Πετρίδου,

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος (MSc)

Συμβεβλημένη με το Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ)

Τηλ: 99038921

Email: stellapetridou@hotmail.com

Instagram: @nutritionplanforlife

Website: https://nutritionplanforlife.wordpress.com

Facebook Page: Stella Petridou Clinical Dietitian - Nutritionist