Το στρες «παίζει καθοριστικό ρόλο στη μετάσταση του καρκίνου»

Το στρες τροφοδοτεί τον καρκίνο, ενεργοποιώντας στα κύτταρα του ανοσοποιητικού ένα γονίδιο που επιτρέπει στη νόσο να εξαπλώνεται, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.  

Η «απρόσμενη», σύμφωνα με τους ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο (Ohio State), ανακάλυψη μπορεί να οδηγήσει στην επινόηση φαρμάκων που θα επιτίθενται στην πρωτεΐνη του συγκεκριμένου γονιδίου και θα εμποδίζουν τις μεταστάσεις του καρκίνου.

Το στρες έχει συσχετισθεί εδώ και χρόνια με πολλές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων αυτών του μαστού και του προστάτη, αλλά έως τώρα παρέμενε άγνωστο με ποιον μηχανισμό δρούσε.

Τώρα, οι επιστήμονες του Ohio State λένε ότι ο οργανισμός μπορεί να στρέψει τον καρκίνο εναντίον μας, ενεργοποιώντας το γονίδιο του στρες ATF3, το οποίο φυσιολογικά ενεργοποιείται σε όλα τα κύτταρα σε αντίδραση στα στρεσογόνα γεγονότα.

Το γονίδιο αυτό κάνει τα φυσιολογικά και υγιή κύτταρα να «αυτοκτονούν» (δηλαδή ενεργοποιεί τον κυτταρικό θάνατο), εάν κρίνουν πως ο στρεσογόνος παράγοντας τους έχει προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες.

Ωστόσο τα καρκινικά κύτταρα με κάποιον τρόπο «ξεγελούν» τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που είθισται να συρρέουν στους καρκινικούς όγκους σε μια προσπάθεια να τους καταστρέψουν, και τα αναγκάζουν να προκαλέσουν ενεργοποίηση του γονιδίου.

Για λόγους που προς το παρόν παραμένουν άγνωστοι, αυτό έχει ως συνέπεια να αρχίσουν τα ανοσοποιητικά κύτταρα να συμπεριφέρονται αλλοπρόσαλλα και αντί να αυτοκτονούν, δίνουν διέξοδο στα καρκινικά κύτταρα για να ξεφύγουν από την αρχική θέση τους και να μετασταθούν.

«Εάν ο οργανισμός δεν βοηθήσει τα καρκινικά κύτταρα, αυτά δεν μπορούν να εξαπλωθούν», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Τσόνγουϊν Χάι, καθηγήτρια Μοριακής & Κυτταρικής Βιοχημείας στο Ohio State.

«Αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι τα άλλα κύτταρα του σώματος βοηθούν τα καρκινικά να μετακινηθούν και να δημιουργήσουν αποικίες σε απομακρυσμένα σημεία, με καθοριστικό παρανομαστή το στρες».

Τα συμπεράσματα προέρχονται από αλληλουχία ερευνών, που άρχισαν με 300 πάσχουσες από καρκίνο του μαστού, στις οποίες συσχετίσθηκε η έκφραση του ATF3 στα ανοσοποιητικά κύτταρα με χειρότερη έκβαση της νόσου.

Ακολούθησαν πειράματα σε ποντίκια που έδειξαν πως όσα δεν διέθεταν το γονίδιο είχαν λιγότερο εκτεταμένη εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων του μαστού στους πνεύμονές τους, σε σύγκριση με άλλα ποντίκια που έφεραν το ATF3.

«Τα καρκινικά κύτταρα ήταν σε όλα τα ζώα τα ίδια και οι πρωτοπαθείς (αρχικοί) όγκοι είχαν παρόμοιο μέγεθος. Μόνον όμως στα ζώα που υπήρχε το ATF3 παρατηρήθηκαν μεταστάσεις του καρκίνου», εξήγησε η δρ Χάι.

«Αυτό υποδηλώνει ότι η αντίδραση στο στρες ήταν το κλειδί για να μπορέσουν να γίνουν οι μεταστάσεις», πρόσθεσε. Και συνέχισε: «Όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε τέλεια ισορροπία, δεν υπάρχει πρόβλημα. Όταν όμως μπει σε κατάσταση στρες, αλλάζει το ανοσοποιητικό σύστημα».

Η νέα μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Journal of Clinical Investigation».