Σίκινος. Όταν η αφαίρεση γίνεται πρόσθεση

Μαθαίνουμε τα μυστικά για τη Σίκινο που αποκρυπτογράφησε στο τελευταίο της ταξίδι η music traveller Miss Catalina και τα κατέγραψε για το savoir ville.

Το τηλέφωνο χτυπά. Είναι η Τόνια. “Catalinaki σε 10 μέρες φεύγω για μια βδομάδα Σίκινο. Το δωμάτιο που έχω κλείσει κατά πάσα πιθανότητα θα είναι δίκλινο. Αν μπορείς και θες, θα χαρώ να έρθεις μαζί μου.”

Δεν έχω πάει ποτέ στο νησί, σκέφτομαι. Για κάποιο λόγο όμως ήμουν ανέκαθεν θετικά προδιαθετημένη για αυτό. Ίσως γιατί κάποιοι “σημαντικοί” φίλοι μου το επέλεγαν συστηματικά όχι μόνο για τις καλοκαιρινές διακοπές αλλά και ως δεύτερο τόπο διαμονής τους μεγάλο μέρος του χρόνου και αυτό μου είχε κινήσει την περιέργεια. Ήταν και το αγαπημένο του Ελύτη, του ποιητή του Αιγαίου. Άσε που τώρα που την παρατηρώ στο χάρτη, εκεί στο νότο των Κυκλάδων, έτσι μικρούλα & σφηνωμένη ανάμεσα στις κοσμικές Φολέγανδρο και Νιό, μόνο συμπάθεια μου προκαλεί. Χωρίς πολλά πολλά η απόφαση ελήφθη. “Τόνια έρχομαι! Έκλεισα ήδη και τα εισιτήρια του πλοίου. Και το καλύτερο δε στο πα. Θα ταξιδέψουν μαζί μας και θα μείνουν λίγο πιο κάτω από εμάς, η Χρυσή κι ο Κωστής, οι φίλοι μου από το Αγρομουσικό Φεστιβάλ.” Τόσο τελευταία στιγμή, καλύτερα δε θα μπορούσε να κάτσει η παρέα!

Μετά από περίπου 8,5ώρες ζιγκ ζαγκ ανάμεσα στις Δυτικές Κυκλάδες με τον… ταλαίπωρο, ανακαινισμένο όμως εσωτερικά, “Αδαμάντιο Κοραή”, προσεγγίζουμε το λιμανάκι της Αλοπρόνοιας. Μα τι περίεργο όνομα είναι αυτό; Αλς(θάλασσα) + πρόνοια, η φροντίδα που έρχεται από τη θάλασσα, μάθαμε αργότερα. Αισθάνομαι ήδη την αγκαλιά που μου κάνει το νησί. Λίγα σπίτια, αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβερνάκια, μινι μάρκετ και ένα αρχοντικό με τους κλιμακωτούς ελαφρώς παρατημένους κήπους του, πλαισιώνουν την ομώνυμη υπέροχη αμμουδερή παραλία. Είναι η μεγαλύτερη του νησιού με ελκυστικά νερά, πολλή ζωή και ακόμη περισσότερη σκιά. Πεινάμε σα λύκοι και ζεσταινόμαστε αφόρητα. Ο Lucas με τους μεζέδες του και τα τραπεζάκια στην άμμο, κάτω από τα θεόρατα αρμυρίκια, μας δίνει αυτό που θέλουμε. Αναζωογονημένοι πια, ξεκινάμε να εξερευνήσουμε το βραχώδες νησί με το περιορισμένο οδικό δίκτυο (μόνο 10χλμ) και τα άφθονα μονοπάτια. Εδώ είναι η αφετηρία για το ένα και μοναδικό, άκρως γραφικό λεωφορείο. Αλοπρόνοια – Χώρα με επέκταση δρομολογίου το πρωί ως την παραλία του Αγ. Γεωργίου ενώ το απόγευμα ως την Επισκοπή.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της ανηφορικής διαδρομής (3,5χλμ) προς τη Χώρα, έχω κολλήσει το πρόσωπο μου στο παράθυρο. Χαζεύω τις πολυάριθμες πεζούλες οι οποίες “αυλακώνουν” το άνυδρο ανάγλυφο των ορεινών όγκων του νησιού. Συγκεντρώνουν την ελάχιστη γόνιμη γη, παγιδεύοντας συγχρόνως τη ροή της βροχής. Λουριά λέγονται τα στενόμακρα χωράφια που σχηματίζονται. Και ο θαυμασμός μου είναι απεριόριστος προς όλους αυτούς οι οποίοι στο πέρασμα των αιώνων σοφίστηκαν και εργάστηκαν σκληρά για την ανάπτυξη αυτής της τόσο ιδιαίτερης σχέσης των ανθρώπινων κοινοτήτων με το φυσικό περιβάλλον. Σχέση επιβίωσης με απόλυτο σεβασμό όμως προς τη φύση αφού τα μικροπεριβάλλοντα που δημιουργούνται πάνω στις ξερολιθιές λειτουργούν συχνά ευεργετικά και για την ίδια τη φύση.

Η οικιστική ανάπτυξη της Σικίνου αρχίζει και τελειώνει στη Χώρα η οποία αποτελείται από δυο χωριά, το ένα απέναντι από το άλλο, κρεμασμένα σε δυο αντίστοιχες βουνοπλαγιές.

Το πρώτο, το νεότερο, λέγεται “Χωριό” και έχει στραμμένο το βλέμμα του στην ανατολή. Γάλλοι, ένας Ελβετός και Άγγλοι είναι ήδη ιδιοκτήτες ακινήτων στον οικισμό. Εξαιρετικό δείγμα κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, μας μαγνητίζει με το πρώτο βήμα που κάνουμε στα λαβυρινθοειδή πάλευκα δρομάκια του. Θέλουμε να κρατήσουμε με αλλεπάληλα κλικ της φωτογραφικής μας μηχανής κάθε γωνιά του. Λιλιπούτεια μπαλκόνια εναλάσσονται με ανθισμένες αυλές, τρούλοι εκκλησιών με ευθυτενή κυπαρίσσια, χρωματιστά ξύλινα πορτοπαράθυρα με πέτρινα ασβεστωμένα τοιχώματα. Γατάκια άλλοτε παίζουν στα πόδια μιας υπέρβαρης γιαγιάς που ξεκουράζεται εκεί δίπλα στην εξώπορτα του σπιτιού της, άλλοτε κυνηγάνε έντομα πάνω στις λευκές μάντρες. Τόσες εικόνες…

Το Κάστρο είναι ο παλαιότερος από τους δυο οικισμούς της Χώρας (15ος αιώνας) και όπως δηλώνει και το όνομα του ακολουθεί οχυρωματική ανάπτυξη, πάνω ακριβώς από ένα γκρεμό 280 μέτρων. Εδώ συναντάμε τον πυρήνα της διοικητικής και κοινωνικής ζωής των 260 κατοίκων του νησιού. Εισχωρούμε στο εσωτερικό του αναζητώντας τα ταβερνάκια. Στην Κληματαριά, το κατσικάκι που παραγγέλνω νομίζω ότι είναι ένα πιάτο που δύσκολα θα ξεχάσω τη γεύση του. Όνειρο! Δίπλα ακριβώς είναι το Στέκι του Γαρμπή με τα εκλεκτά ψητά του, κρεατικά και ψαρικά! Για γλυκό, αλμυρό, ρακί και ποτό, ένα βήμα πιο ‘κει, στέκεται το “Ανέμελο” με τις οργιώδεις περικοκλάδες του να φτάνουν μέχρι την ταρατσούλα του. Ως… ανέμελοι που είμαστε το προτιμούμε. Πιο ευάερο είναι το επίσης όμορφο καφέ-μπαρ “Σύκο & Έλα”.

Στο βόρειο άκρο του οικισμού του Κάστρου έχει χτιστεί και το τάμα του Οδυσσέα Ελύτη προς το νησί, “Η Παναγιά Παντοχαρά” να αγναντεύει το πέλαγο. Μα τι ωραία όνομα είναι αυτό. Η Παναγία η Πάντων Χαρά! Περπατώντας στα δρομάκια το μάτι μου πέφτει πάνω στις αφίσες που αναγγέλουν τις Γιορτές Σικίνου 2013 και χαμογελώ. Θυμήθηκα μια παλαιότερη σχετική συζήτηση που είχα με τον Γιώργο τον Πατεράκη της Media dell’ Arte, κύρια υπεύθυνη για το θεσμό αυτών των Γιορτών. Ο ρόλος της είναι σπουδαίος αφού με μια σειρά ολοκληρωμένων δράσεων, βγάζει ουσιαστικά τον πολιτισμό από τα μπαούλα, προτείνοντας συγχρόνως στα νησιά που είναι ενταγμένα στο σχέδιο “Νησολόγιο”, εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης του τουρισμού. Υποψιάζομαι ότι αυτές οι δράσεις έχουν επηρεάσει σε ένα βαθμό και την καλή αισθητική που συναντάς σε δημόσιους χώρους, είτε μιλάμε για τις περίτεχνες ξύλινες πινακίδες της Χώρας, είτε μιλάμε για τους πέτρινους φυτεμένους στη γη κάδους αποριμμάτων.

Είναι απόγευμα και εμείς παίρνουμε πεζοί το δρόμο μετά το Χωριό με τελικό προορισμό την Επισκοπή και το Οινοποιείο Μάναλη. Θα μπορούσαμε άριστα να πάρουμε ένα από τα πολλά μονοπάτια. Απλά βαρεθήκαμε. Το διασκεδάσαμε όμως αφάνταστα. Γέλια, συζητήσεις, φωτογραφίες, μαλλιά και φουλάρια να ανεμίζουν. Εκεί κάπου στη μέση της διαδρομής μας μάζεψε και ο οδηγός του λεωφορείου. Φτάνουμε στην περιοχή όπου ήταν χτισμένη η αρχαία πόλη του νησιού και στον αλλόκοτο μα τόσο γοητευτικό ναό της Επισκοπής, σήμα κατετεθέν της Σικίνου. Διαφορετικές θρησκείες κι εποχές συγκεντρώνονται στην αινιγματική του όψη. Οινόη λεγόταν στην Αρχαιότητα η Σίκινος και αυτό γιατί στα εδάφη της καλλιεργούνταν εξαιρετικής ποιότητας και μεγάλης ποσότητας αμπέλια. Το επισκέψιμο οινοποιείο του Γιώργου Μάναλη και το 30 στρεμμάτων αμπέλι που το πλαισιώνει, αναβιώνει με επιτυχία αυτή τη δραστηριότητα. Αρχικά η… ανύπαρκτη (μέσω PowerPoint σε μια οθόνη) ξενάγηση, μας δυσαρέστησε στη συνέχεια όμως αποζημιωθήκαμε τόσο από τη θέα και το δειλινό όσο και από τα αρώματα του κρασιού που απολαύσαμε μετρώντας αστέρια και νησιά στον ορίζοντα.

Οι παραλίες της Σικίνου είναι μικροσκοπικές, αν εξαιρέσεις την Αλοπρόνοια και τον Αγ. Γεώργη όπου φτάνει και το λεωφορείο. Σχεδόν όλες προσεγγίζονται με μονοπάτια από το βουνό. Πήγαμε στο Διαλισκάρι και το προτείνουμε. Μισή ώρα δρόμος, όμορφα και ήσυχα αν και ήταν υψηλή περίοδος. Διαφορετικά υπάρχει η εναλλακτική της βάρκας του Δημήτρη και κάπου εδώ ξεκινάει το αστείο της υπόθεσης. Το ποιες παραλίες θα επισκεφθείς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα κέφια του Δημήτρη. Χίλιες δικαιολογίες θα βρει για να μη σε πάει στην τάδε ή τη δείνα παραλία. Ότι φυσάει, ότι έχει ήδη κόσμο, ότι να τα παιδιά που ήρθαν πρώτα αποφάσισαν για εκεί κλπ κλπ. Βρε δε πα να πληρώνεις. Γνώμη δεν αλλάζει. Με τούτα και με εκείνα καταφέραμε, περνώντας από τη βραχώδη ακτή του Αγ. Παντελεήμονα και φτάσαμε στα περιβόητα Σαντοριναίικα. Φώκιες μπορεί να μην πετύχαμε – το νότιο τμήμα του νησιού προστατεύεται από το δίκτυο Natura 2000 – ο Κωστής όμως έβγαλε ένα τεράστιο ολοζώντανο όστρακο από μεγάλο βάθος. Οι κορασίδες της παρέας, όπως φαντάζεστε, περιεργαστήκαμε το ζωντανό που ξεπρόβαλλε δειλά από την οστρακοειδή σπηλίτσα του, πριν ο φυσιολάτρης βουτηχτής το εναποθέσει και πάλι στο βυθό.

Η Σίκινος άσκησε πάνω μου μια γοητεία πρωτόγνωρη. Είναι η “ανθρώπινη” της κλίμακα που σου επιτρέπει να την κατακτήσεις απ’ άκρη σ’ άκρη. Είναι η ομορφιά, η λιτότητα και συγχρόνως “πληρότητα” των αρχιτεκτονικών γραμμών της ειδικά στη Χώρα. Είναι η αυτάρκεια η οποία υπαγορεύεται από το ίδιο το περιβάλλον. Είναι η απουσία σύγχρονων τουριστικών Σειρήνων. Είναι αυτό! Η Σίκινος είναι τόσο όσο, χρειάζεσαι για να έρθεις ουσιαστικά κοντά στον εαυτό σου.

Miss Catalina – music traveler

Περισσότερες φωτογραφίες εδώ.