Νομπέλ Λογοτεχνίας: Ολα τα λεφτά στον Μουρακάμι, αλλά...

Σήμερα ανακοινώνεται η μεγάλη διάκριση και, όπως κάθε χρόνο, η ονοματολογία έχει ανάψει, όπως και τα ανάλογα στοιχήματα. Φέτος ακούγεται πολύ το όνομα του ιάπωνα συγγραφέα, ωστόσο σπάνια τα στοιχήματα πλησιάζουν την τελική επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας  

Λίγες ώρες πριν από την επίσημη ανακοίνωση της απονομής του Νομπέλ Λογοτεχνίας, τα στοιχήματα πάνε κι έρχονται. Θα είναι ο Ιάπωνας Χαρούκι Μουρακάμι; Τον δίνουν με πιθανότητες 5 προς 2 πρώτο στη λίστα των πιο πιθανών. Αλλά ώς τώρα δεν έχει τύχει ποτέ να το πάρει ο συγγραφέας που προτιμούν οι στοιχηματζήδες. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου με κάποιον τρόπο υπάρχει διαρροή, ένα όνομα αρχίζει να ανεβαίνει τις τελευταίες ώρες και από τον πάτο της λίστας να πηγαίνει, λ.χ., στους πρώτους δέκα. Αλλά σπάνια πέφτουν μέσα.

Η περυσινή επιλογή, ο Κινέζος Μο Γιαν, υπήρχε στις λίστες των στοιχημάτων, αλλά μακριά από τις πρώτες θέσεις. Παλιότερα, το 2003, είχε πράγματι βρεθεί στις πρώτες θέσεις ο Τζ. Μ. Κούτσι που τελικά πήρε το βραβείο. Αλλά υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις που η Σουηδική Ακαδημία έπιασε στον ύπνο όλα τα γραφεία στοιχημάτων με πραγματικά απροσδόκητες επιλογές.

Πέρυσι, λ.χ., οι υπεύθυνοι των εν λόγω γραφείων τραβούσαν τα μαλλιά τους όταν άρχισε πολύς κόσμος να ποντάρει στον Κενυάτη Νγκούγκι Γουά Τιόγκ'ο και φοβήθηκαν ότι, αν πράγματι έβγαινε εκείνος, θα... χρεοκοπούσαν. Ευτυχώς γι' αυτούς και δυστυχώς για τον ίδιο τον κενυάτη συγγραφέα το Νομπέλ δεν πήγε στην Αφρική - άλλωστε ελάχιστες φορές έχει πάει εκεί - αλλά ο Τιόγκ'ο μπήκε φέτος από την αρχή στα στοιχήματα και χθες παιζόταν με πιθανότητες 12/1. Ο 75χρονος συγγραφέας είναι αντικαθεστωτικός στη χώρα του και ένας παθιασμένος υπερασπιστής των αφρικανικών γλωσσών.
Φέτος, πάντως, όλοι στοιχηματίζουν Μουρακάμι, τον ιδιαίτερο αυτόν συγγραφέα των μεγάλων αφηγήσεων, που ακουμπά ταυτόχρονα στη μεγάλη λογοτεχνία και σε μία ποπ κουλτούρα, αλλά στην πραγματικότητα πολύ σπάνια επιλέγεται για δύο συνεχόμενες χρονιές η ίδια γεωγραφική περιοχή του κόσμου.

Στη δεύτερη θέση, με 4/1, είχε χθες σκαρφαλώσει η Αλις Μάνρο, η σπουδαία στυλίστρια του διηγήματος, που μαζί με μία ακόμη καλή συγγραφέα που συχνά-πυκνά βλέπει το όνομά της στους «νομπελίσιμους», τη Μάργκαρετ Ατγουντ, εκπροσωπούν μια χώρα - τον Καναδά - που δεν έχει ποτέ τιμηθεί με αυτή τη διάκριση.

«ΑΙΩΝΙΟΣ» ΡΟΘ. Μία άλλη συγγραφέας που έχει διακριθεί - και - στο διήγημα, η Τζόις Κάρολ Οουτς, δίνεται και φέτος στην πρώτη δεκάδα των υποψηφίων: χθες οι πιθανότητές της ήταν 8/1, σύμφωνα πάντα με το πώς στοιχηματίζουν όσοι παίρνουν μέρος στον τζόγο αυτόν, ο οποίος βέβαια καμία σχέση δεν έχει με λογοτεχνία. Ισως μάλιστα να στοιχημάτιζαν λιγότερο, τόσο στην Οουτς, όσο και στον αιώνιο πια υποψήφιο Φίλιπ Ροθ (16/1), αν έφερναν στη μνήμη τους μια προ ετών δήλωση του Χόρας Εγκνταλ, μόνιμου γραμματέα της κριτικής επιτροπής των Νομπέλ Λογοτεχνίας.
Ο Εγκνταλ είχε πει στο Ασοσιέιτεντ Πρες, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ότι οι εκδότες στις ΗΠΑ «δεν μεταφράζουν ξένη λογοτεχνία αρκετά» με αποτέλεσμα «η αμερικανική λογοτεχνία να είναι απομονωμένη και εσωστρεφής», «να υπάρχει άγνοια» και οι Αμερικανοί «να μη συμμετέχουν πραγματικά στον μεγάλο διάλογο της λογοτεχνίας». Και για όσους δεν είχαν καταλάβει, πρόσθεσε: «Οι αμερικανοί συγγραφείς είναι πολύ ευαίσθητοι σε μόδες της δικής τους μαζικής κουλτούρας. Φυσικά υπάρχει ισχυρή λογοτεχνία σε όλες τις μεγάλες κουλτούρες, αλλά δεν μπορείς να μην παραδεχθείς ότι η Ευρώπη είναι ακόμη το κέντρο του λογοτεχνικού κόσμου».

Ποιοι δεν το πήραν
Η Σουηδική Ακαδημία δεν επέδειξε πάντα το απαιτούμενο ρεφλέξ ώστε να βραβεύσει μεγάλους συγγραφείς πριν πεθάνουν. Στις πιο γνωστές απουσίες από τους βραβευμένους συγκαταλέγονται οι Μπόρχες, Τζόις, Προυστ, Κάφκα, Τσέχοφ, Καζαντζάκης, μεγάλοι θεατρικοί συγγραφείς όπως οι Στρίντμπεργκ, Μπρεχτ, Ανούιγ, Ουίλιαμς.