Tο Λονδίνο γιορτάζει τη μόδα του Jean Paul Gaultier

Συνεχίζοντας την πετυχημένη διαδρομή της στις μητροπόλεις του κόσμου, η έκθεση The Fashion World of Jean Paul Gaultier - From The Sidewalk to the Catwalk κάνει στάση στο Barbican ( έως 25/8 ), ειδικά σχεδιασμένη, και μεγαλύτερη από ποτέ, προς τιμή της αγγλικής πρωτεύουσας που επέδρασε καταλυτικά στο πνεύμα του εκκεντρικού κουτουριέ. Πήγαμε στην έκθεση-talk of the town και συναντήσαμε το σχεδιαστή-μύθος.  

Αιρετικός ντιζάινερ αναζητεί περίεργα μοντέλα”

“...Οι συμβατικά όμορφοι δεν χρειάζεται να δοκιμάσουν”. Κάπως έτσι ανακάλυπτε τις μούσες του--γυναίκες, άντρες, transgender, πλατινέ ξανθιές, παχουλές-- απ’το ξεκίνημά του στα ‘70s ο Jean Paul Gaultier, μια δεκαετία περίπου πριν τα τατού και τα πίρσινγκ ξεπηδήσουν απ’τα “κακά παιδιά” των πόλεων στις σελίδες των mainstream περιοδικών. Πέντε σχεδόν δεκαετίες και χιλιόμετρα πασαρέλας μετά, ο Γάλλος μετρ δίνει τώρα το “παρών”, μια ηλιόλουστη μέρα του Απρίλη, στο λονδρέζικο Barbican για να γιορτάσει την άφιξη της περιοδεύουσας αναδρομικής έκθεσης “Ο Κόσμος του Jean Paul Gaultier - Απ’το Πεζοδρόμιο στην Πασαρέλα” ( Τhe Fashion World of Jean Paul Gaultier - From The Sidewalk to the Catwalk” ). Απέναντί του, στο θέατρο του κέντρου, ο curator της έκθεσης Τhierry-Maxime Loriot ρωτάει ερωτήσεις-κλειδί για τη διαδρομή του ως εδώ, καθώς ο μετρ ρολάρει γελώντας πάνω σε μια καρέκλα με ροδάκια που σχεδίασε ο ίδιος, σα να μην πέρασε μια μέρα. “Οι συνεντεύξεις είναι δωρεάν ψυχανάλυση!”, ανταπαντά με χιούμορ.

Απ’την πάντα κομψή γιαγιά του στους πανκ και τα γκέι κλαμπ του Λονδίνου ( “οι Άγγλοι λέτε ότι δεν κάνετε σεξ και είναι σχεδόν το αντίθετο - πονηρούληδες!” ), εξηγεί με χειμαρρώδη ενθουσιασμό ημερομηνίες και γεγονότα που μέχρι σήμερα ταξίδεψαν τις κολεξιόν του ανά τον κόσμο, μέχρι να καταλήξουν σ’ ένα από τα πιο καταλυτικά κέντρα τέχνης του Λονδίνου. Δεν φαίνεται να υποχωρεί σπιθαμή απ’την αποφασιστικότητά του να καταρρίψει τα σύνορα ανάμεσα στα φύλα, τις φυλές και τις κουλτούρες που, απ’την αρχή, απέρριψε ως στερεότυπα. Περιτριγυρισμένος πάντοτε από δυναμικές γυναίκες, δεν “τρώει” τον ορισμό τους ως το αδύναμο φύλο και το φλερτ του με τον κορσέ ξεκινάει πάνω απ’ όλα απ’την επιθυμία του να τον κάνει φετίχ “από επιλογή” και όχι από καταπίεση ( “οι γυναιξες κατέπιναν ξύδι για να σφίξουν τον κορσέ ακριβώς τη στιγμή που συρρίκνωνόταν το στομάχι τους” ).

Η γιαγιά του ήταν αυτή που τον άφησε ένα βράδυ να δει στην τηλεόραση τα διάσημα παριζιάνικα καμπαρέ Folies Bergère, οδηγώντας τον μικρό Jean Paul την άλλη μέρα να σχεδιάζει, εν ώρα μαθήματος, διχτυωτά καλτσόν και φτερά στρουθοκάμηλου. Όταν η δασκάλα τον πιάνει εν δράσει, καρφιτσώνει το σχέδιό στην πλάτη του με μια παραμάνα ( “ήδη πανκ!” ) και τον βάζει να κάνει τον γύρο της τάξης για να τον ταπεινώσει. Έλα, όμως, που κατάφερε ακριβώς το αντίθετο… “Όλα τα αγόρια που έλεγαν “α, ο Γκωτιέ δεν είναι καλός στο ποδόσφαιρο” τώρα μου ζητούσαν να τους κάνω σκετς. Συνειδητοποίησα ότι αυτό ήταν το διαβατήριό μου. Τα σχέδιά μου μπορούσαν να μου ανοίξουν πόρτες και να κερδίσουν την αγάπη του κόσμου. Από τότε άρχισα να σχεδιάζω ασταμάτητα”.

υτοδημιούργητος και χωρίς μπάντζετ, αναζητούσε “πολύτιμα” υλικά στους πάγκους των παριζιάνικων υπαίθριων αγορών. Μια μαθητεία στο πλευρό του αβανγκαρντίστα μόδιστρου Πιερ Καρντέν και τα πρώτα του σόου στα ‘70s γρήγορα του κέρδισαν τον τίτλου του τρομερού--και αιώνιου--παιδιού της μόδας, αυτού που συνδύασε τις κλασικές ρίγες Μπρετόν με τα σκωτσέζικα κιλτ, τις πανκ παραμάνες και τα μπλουζάκια παραλλαγής. “Είναι πάντα πιο ενδιαφέρον να παρατηρείς ανθρώπους εκτός του κόσμου της μόδας. Είναι πιο ελεύθεροι στο πνεύμα - δεν έχουν τίποτα να χάσουν”. Κι από πίσω τους, με σπουδαγμένες πινελιές δια χειρός Γκωτιέ, ακολουθούν απ’τη Μαντόνα στη Ναόμι Κάμπελ και την μούσα του burlesque Ντίτα Φον Τηζ.

Απ’ το πεζοδρόμιο την πασαρέλα: Ο περιστρεφόμενος Πλανήτης Gaultier

“...Οι συμβατικά όμορφοι δεν χρειάζεται να δοκιμάσουν”. Κάπως έτσι ανακάλυπτε τις μούσες του--γυναίκες, άντρες, transgender, πλατινέ ξανθιές, παχουλές-- απ’το ξεκίνημά του στα ‘70s ο Jean Paul Gaultier, μια δεκαετία περίπου πριν τα τατού και τα πίρσινγκ ξεπηδήσουν απ’τα “κακά παιδιά” των πόλεων στις σελίδες των mainstream περιοδικών. Πέντε σχεδόν δεκαετίες και χιλιόμετρα πασαρέλας μετά, ο Γάλλος μετρ δίνει τώρα το “παρών”, μια ηλιόλουστη μέρα του Απρίλη, στο λονδρέζικο Barbican για να γιορτάσει την άφιξη της περιοδεύουσας αναδρομικής έκθεσης “Ο Κόσμος του Jean Paul Gaultier - Απ’το Πεζοδρόμιο στην Πασαρέλα” ( Τhe Fashion World of Jean Paul Gaultier - From The Sidewalk to the Catwalk” ). Απέναντί του, στο θέατρο του κέντρου, ο curator της έκθεσης Τhierry-Maxime Loriot ρωτάει ερωτήσεις-κλειδί για τη διαδρομή του ως εδώ, καθώς ο μετρ ρολάρει γελώντας πάνω σε μια καρέκλα με ροδάκια που σχεδίασε ο ίδιος, σα να μην πέρασε μια μέρα. “Οι συνεντεύξεις είναι δωρεάν ψυχανάλυση!”, ανταπαντά με χιούμορ.

Απ’την πάντα κομψή γιαγιά του στους πανκ και τα γκέι κλαμπ του Λονδίνου ( “οι Άγγλοι λέτε ότι δεν κάνετε σεξ και είναι σχεδόν το αντίθετο - πονηρούληδες!” ), εξηγεί με χειμαρρώδη ενθουσιασμό ημερομηνίες και γεγονότα που μέχρι σήμερα ταξίδεψαν τις κολεξιόν του ανά τον κόσμο, μέχρι να καταλήξουν σ’ ένα από τα πιο καταλυτικά κέντρα τέχνης του Λονδίνου. Δεν φαίνεται να υποχωρεί σπιθαμή απ’την αποφασιστικότητά του να καταρρίψει τα σύνορα ανάμεσα στα φύλα, τις φυλές και τις κουλτούρες που, απ’την αρχή, απέρριψε ως στερεότυπα. Περιτριγυρισμένος πάντοτε από δυναμικές γυναίκες, δεν “τρώει” τον ορισμό τους ως το αδύναμο φύλο και το φλερτ του με τον κορσέ ξεκινάει πάνω απ’ όλα απ’την επιθυμία του να τον κάνει φετίχ “από επιλογή” και όχι από καταπίεση ( “οι γυναιξες κατέπιναν ξύδι για να σφίξουν τον κορσέ ακριβώς τη στιγμή που συρρίκνωνόταν το στομάχι τους” ).

Η γιαγιά του ήταν αυτή που τον άφησε ένα βράδυ να δει στην τηλεόραση τα διάσημα παριζιάνικα καμπαρέ Folies Bergère, οδηγώντας τον μικρό Jean Paul την άλλη μέρα να σχεδιάζει, εν ώρα μαθήματος, διχτυωτά καλτσόν και φτερά στρουθοκάμηλου. Όταν η δασκάλα τον πιάνει εν δράσει, καρφιτσώνει το σχέδιό στην πλάτη του με μια παραμάνα ( “ήδη πανκ!” ) και τον βάζει να κάνει τον γύρο της τάξης για να τον ταπεινώσει. Έλα, όμως, που κατάφερε ακριβώς το αντίθετο… “Όλα τα αγόρια που έλεγαν “α, ο Γκωτιέ δεν είναι καλός στο ποδόσφαιρο” τώρα μου ζητούσαν να τους κάνω σκετς. Συνειδητοποίησα ότι αυτό ήταν το διαβατήριό μου. Τα σχέδιά μου μπορούσαν να μου ανοίξουν πόρτες και να κερδίσουν την αγάπη του κόσμου. Από τότε άρχισα να σχεδιάζω ασταμάτητα”.

Αυτοδημιούργητος και χωρίς μπάντζετ, αναζητούσε “πολύτιμα” υλικά στους πάγκους των παριζιάνικων υπαίθριων αγορών. Μια μαθητεία στο πλευρό του αβανγκαρντίστα μόδιστρου Πιερ Καρντέν και τα πρώτα του σόου στα ‘70s γρήγορα του κέρδισαν τον τίτλου του τρομερού--και αιώνιου--παιδιού της μόδας, αυτού που συνδύασε τις κλασικές ρίγες Μπρετόν με τα σκωτσέζικα κιλτ, τις πανκ παραμάνες και τα μπλουζάκια παραλλαγής. “Είναι πάντα πιο ενδιαφέρον να παρατηρείς ανθρώπους εκτός του κόσμου της μόδας. Είναι πιο ελεύθεροι στο πνεύμα - δεν έχουν τίποτα να χάσουν”. Κι από πίσω τους, με σπουδαγμένες πινελιές δια χειρός Γκωτιέ, ακολουθούν απ’τη Μαντόνα στη Ναόμι Κάμπελ και την μούσα του burlesque Ντίτα Φον Τηζ.
 

Στο τρίτο πάτωμα του λαβυρινθώδους Barbican, η έκθεση ανοίγει τις πόρτες της σ’ ένα διαδραστικό, θεατράλε σκηνικό με μέγα μοϊκανούς και ομιλόντα μανεκέν ( μια πολύ προσεγμένη δουλειά απ’ την καναδική JoliCoeur International ), ντυμένους με 165 σύνολα υψηλής ραπτικής και πρετ-α-πορτέ. Μόνιμα εγκατεστημένος εντός, σε μορφή μανεκέν, φορώντας το χαρακτηριστικό κιλτ και το ριγωτό του μπλουζάκι, ο σχεδιαστής ζωντανεύει για να καλωσορίσει τους επισκέπτες με ένα θερμό “Γουελκόμ”. Το ταξίδι ξεκινά…

Τουαλέτες για σύγχρονες γοργόνες ( σαν αυτή που φόρεσε η Marion Cotillard στο κόκκινο χαλί των Όσκαρ ), χειροποίητα νυφικά ( κάποια χρειάστηκαν έως και...180 ώρες δουλειάς ), Παναγίες με ουράνια σχέδια και μοϊκάνες άνω του ενός μέτρου με σταμπαρισμένη πάνω τους την αγγλική σημαία, σικ Παριζιάνες που παρελαύνουν σε μια κινούμενη πλατφόρμα και σαδο-μαζό μοντέλα που ξαφνιάζουν σε σκοτεινά δωμάτια. Αφρικάνικα και ουκρανικά ανσάμπλ, τουαρέγκ και ινδικά αξεσουάρ και ένας φόρος τιμής στους Εβραίους Χασιδιστές ( ένα σέκτιον που, όπως προκάλεσε παλιότερα τους θρησκευόμενους, πιθανώς να προκαλέσει τώρα τους οικολόγους... ). Αν δεν είχατε σκεφτεί πόσο κουλ θα δείχνετε με ένα Μογγολικό καπελάκι ( έστω και faux ), θα το σκεφτείτε τώρα.

Στη διαδρομή, ένα φόρεμα από μεταξωτές γραβάτες, ένα άλλο από αρνητικά φιλμ και ένα που εξελίσσεται σε παπαγάλο υπό τους ήχους όπερας. Δύσκολα, όμως, κάποιο απ’τα παραπάνω τρικ μπορεί να συγκριθεί με το στυλ και τη μαγεία μιας δημιουργίας απ’την Odile Gilbert ( η ίδια κρύβεται πίσω απ’τις εντυπωσιακές περούκες της κινηματογραφικής “Μαρίας Αντουανέτας” της Σοφίας Κόπολα ), οι περίτεχνες κομμώσεις της οποίας, στα καλύτερά τους, κλέβουν την παράσταση.

Οι μούσες του σχεδιαστή - απ’τη Ναόμι Κάμπελ στην Μπεθ Ντίτο και, φυσικά, τη Μαντόνα με τον εμβληματικό κωνικό της κορσέ, δεν θα μπορούσαν να λείπουν και ξετυλίγονται περήφανα σε τρία ολόκληρα δωμάτια.

Ας μείνει, όμως, και κάτι για τη φαντασία - και η φαντασία εδώ έχει ακόμα αρκετό δρόμο να καλύψει.

Όπως δήλωσε ο ίδιος ο Γκωτιέ, ποτέ δεν ήθελε να γίνει η δουλειά του το αντικείμενο μιας μουσειακής έκθεσης. “Λες και είναι κηδεία!”. Τελικά όμως, συνεργάτες όπως η Gilbert, ο Loriot και η Nathalie Bondil, Διευθύντρια του Μουσείου Καλών Τεχνών του Μόντρεαλ, που έφερε αρχικά εις πέρας το όλο εγχείρημα, τον έπεισαν να πάρει αλλιώς: “Τελικά, μια έκθεση είναι υπέροχη, είναι μία περιπέτεια!”.
Events και tips με... υπογραφή Gaultier

Μια σειρά από σχετικά events, από φιλμ σε εργαστήριο Punk Couture συνοδεύουν το κυρίως event (λεπτομέρειες στο site του Barbican ). Παράλληλα, το London College of Fashion φιλοξενεί την έκθεση γραφιστικής Jean Paul Gaultier: Be My Guest (έως 31/5,www.arts.ac.uk/fashion/ ).
Ένα ειδικά σχεδιασμένο ενημερωτικό app θα σας ταξιδέψει, ανάμεσα στα άλλα, στα παρασκήνια της έκθεσης (www.barbican.org.uk/apps ).
To γνωστό αρτοποιείο Paul γιορτάζει γευστικά με ένα limited edition… εκλαίρ κομπλέ με τραγανιστές σοκο-ρίγες Μπρετόν. -Το βραδάκι, το Bar Gaultier χαλαρώνει τον επισκέπτη με ένα κοκτέιλ πάνω σε μέγα μαξιλάρες και πολυθρόνες Roche Bobois.
Info

Barbican Art Gallery Silk Street, μετρό Barbican, Moorgate, St. Paul. Kυρ-Τετ: 10π.μ.–6μ.μ., Πέμ.-Σάβ: 10π.μ.–9μ.μ. Εισιτ.: £ 14.50, άνεργοι/άνω των 60: £ 12.50, £ φοιτ./μαθ.: £ 9. Οnline κρατήσεις advised (είσοδος ανά μισή ώρα ), www.barbican.org.uk Έως 25/8.