Η 26η Ιουνίου καθιερώθηκε ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους» στις 7 Δεκεμβρίου 1987 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών και της παράνομης διακίνησής τους, αλλά και για να τιμήσει τον κινέζο μανδαρίνο Λιν Τσε Χσου (1785-1850), που απαγόρευσε το εμπόριο οπίου στην Καντώνα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ο Πρώτος Πόλεμος του Οπίου το 1839.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τους τελευταίους 12 μήνες 210 εκατομμύρια άνθρωποι, ηλικίας 15 - 64 ετών ή το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, έκανε χρήση παράνομων ναρκωτικών ουσιών, τουλάχιστον μία φορά. Οι θάνατοι από τα ναρκωτικά ξεπέρασαν τις 200.000. Το παράνομο εμπόριο ναρκωτικών στο ίδιο διάστημα ξεπέρασε τα 320 δισεκατομμύρια δολάρια.
Στην Ελλάδα, από το 1995 έως το πρώτο τρίμηνο του 2011 έχασαν τη ζωή τους από ναρκωτικά 6.467 άνθρωποι. Χειρότερη χρονιά όλων ήταν το 2003, όταν 991 άνθρωποι προστέθηκαν στον μαυροπίνακα του λευκού θανάτου.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΕKΤΕΠΝ, περίπου 13.000 άτομα κατηγορήθηκαν το 2010 για παραβάσεις του νόμου «περί ναρκωτικών». Ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία 15 χρόνια, με διάφορες αυξομειώσεις ενδιάμεσα. Από το σύνολο αυτό, ποσοστό περίπου 11% καταδικάζεται, και από αυτούς το 64% για χρήση, κατοχή και καλλιέργεια μικροποσότητας προς ιδίαν χρήση. Αυτοί που καταλήγουν στη φυλακή αποτελούσαν το 2010 το 36% του συνόλου των φυλακισμένων, ποσοστό που εμφανίζει μείωση για δύο συνεχείς χρονιές.
Το προφίλ του χρήστη δεν είχε σημαντική διαφορά το 2011, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η πλειονότητα των χρηστών που προσέγγισαν, πέρυσι, τα Συμβουλευτικά Κέντρα του ΚΕΘΕΑ είναι άνδρες ελληνικής υπηκοότητας, με μέση ηλικία τα 29,5 χρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό προσήλθε στις μονάδες με δική του πρωτοβουλία. Περισσότεροι από έξι στους δέκα είναι άνεργοι. Οι μισοί είναι απόφοιτοι λυκείου, ενώ ένας στους πέντε δεν είχε ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση.
Κύρια ουσία κατάχρησης παραμένει η ηρωίνη και τα οπιοειδή, παρατηρείται ωστόσο σταδιακή μείωση της χρήσης τους τα τελευταία χρόνια. Η ηπατίτιδα C αποτελεί την επικρατέστερη μολυσματική ασθένεια, με έναν στους τέσσερις χρήστες να γνωρίζει ότι πάσχει, ενώ ένα περίπου αντίστοιχο ποσοστό δεν έχει εξεταστεί ποτέ για τις ηπατίτιδες (B και C) ή τον HIV.
Χαρακτηριστική είναι η αύξηση του ποσοστού των μαθητών που έχει κάνει χρήση κάποιας εξαρτησιογόνας ουσίας, κυρίως κάνναβης, σε 15,2% από 12% που ήταν το προηγούμενο έτος, με παράλληλη μείωση της ηλικίας έναρξης της χρήσης. Το ποσοστό αυτό έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια στη χώρα μας και η αύξηση αυτή συμβαδίζει με το αυξητικό ποσοστό των νέων που θεωρούν ακίνδυνη τη χρήση της κάνναβης.