Έλενα Τσολάκη: Πάθος για έναν όµορφο κόσµο

Oct 13, 2012

Αν τη δεις στο δρόµο, θα σου φανεί αµέσως εντυπωσιακή. Ο συνδυασµός της οµορφιάς και του στυλ της άλλωστε, δεν περνά απαρατήρητος. Αυτό όµως που δεν θα υποψιαζόσουν είναι την πραγµατικά δυναµική πορεία τής καριέρας της. Μόλις στα 31 της, η Έλενα Τσολάκη βλέπει τον εαυτό της να επανεκλέγεται στο ανώτατο διοικητικό όργανο του Βασιλικού Ινστιτούτου Βρετανών Αρχιτεκτόνων, γεγονός που τη βάζει ξανά στη θέση να καθορίζει µαζί µε άλλους ταλαντούχους ανθρώπους, το µέλλον της αρχιτεκτονικής της Αγγλίας και όχι µόνο.

Έλαβε το βρετανικό βραβείο British Institution Award από το Royal Academy το 2009, ήταν µέλος της επιτροπής Architects for Change του Ηνωµένου Βασιλείου, είναι µέλος του διοικητικού συµβουλίου και µέλος του Ταµείου τού RIBA. To Βασιλικό Ινστιτούτο Βρετανών Αρχιτεκτόνων (Royal Institute of British Architects = RIBA), είναι το πολύ σηµαντικό σώµα του Ηνωµένου Βασιλείου για την αρχιτεκτονική µε περισσότερα από 40.000 µέλη από όλο τον κόσµο και µία πλούσια ιστορία 175 χρόνων. Το ινστιτούτο µεταξύ άλλων παρέχει τους κανόνες, την εκπαίδευση και την υποστήριξη στα µέλη του και συνεργάζεται µε την κυβέρνηση του Ηνωµένου Βασιλείου για τη βελτίωση της ποιότητας στο σχεδιασµό των δηµόσιων κτιρίων και κοινοτήτων. Το, δε, Ταµείο του RIBA (British Architectural Trust Board) είναι µεταξύ άλλων ο αρµόδιος φορέας για µία από τις µεγαλύτερες και σηµαντικότερες συλλογές της αρχιτεκτονικής στον κόσµο. Παρουσιάζει εκθέσεις, οργανώνει εκδηλώσεις και απονέµει βραβεία, µεταξύ των οποίων το γνωστό βραβείο αρχιτεκτονικής RIBA Stirling Prize, το οποίο τα τελευταία δύο χρόνια κερδίζει η γνωστή στην Κύπρο για την κατασκευή τής Πλατείας Ελευθερίας, Zaha Hadid.

Έλενα, είσαι µόνο 31 χρόνων, αλλά ήδη έχεις µπει σε ένα ινστιτούτο που επηρεάζει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων αλλά και την κατεύθυνση της αρχιτεκτονικής. Πώς έφτασες µέχρι εδώ;
∆εν έγινε βέβαια σε µια νύχτα. Ξεκίνησε από τα φοιτητικά µου χρόνια, όταν έφυγα από το πανεπιστήµιο της Μελβούρνης, πόλη στην οποία γεννήθηκα, για να συνεχίσω στη Μεγάλη Βρετανία. Εκεί είχα γίνει αντιπρόσωπος στην επιτροπή των φοιτητών αρχιτεκτονικής και µετά συµµετείχα σε διάφορες µικρές επιτροπές τού RIBA. Το 2007 ήµουν στην επιτροπή Architects for Change πουασχολείται µε την ισότητα και την ποικιλοµορφία στην αρχιτεκτονική, όπως για παράδειγµα θέµατα που αφορούν στις γυναίκες αρχιτέκτονες, αρχιτέκτονες µε αναπηρίες, αρχιτέκτονες από µειονότητες και άλλα. Ακολούθως, για δύο χρόνια ήµουν στην αξιολόγηση και την πιστοποίηση των προγραµµάτων αρχιτεκτονικής στα πανεπιστήµια του Ηνωµένου Βασιλείου. Και ακολούθησε η εκλογή µου στο διοικητικό συµβούλιο του RIBA. Στάθηκα πολύ τυχερή για την υποστήριξη που είχα, διότι ήταν πολύ δύσκολο να καταληφθεί η θέση. Ήµουν στο συµβούλιο για ένα χρόνο και νοµίζω εκτιµήθηκε η προσφορά µου και µου ζητήθηκε να συνεχίσω για ακόµη ένα χρόνο.
Ποια είναι η δοµή του RIBA;
Είναι ένας πολύ µεγάλος οργανισµός µε περίπου 500 υπαλλήλους. ∆ιαθέτει τη µεγαλύτερη αρχιτεκτονική συλλογή στον κόσµο που είναι εκατοντάδων χρόνων. Έτσι, από τη µια έχουµε το διοικητικό συµβούλιο που διαχειρίζεται το ινστιτούτο, καθορίζει την κατεύθυνσή του και ασχολείται µε την πολιτική της αρχιτεκτονικής, και από την άλλη το Ταµείο, που χειρίζεται τα πολιτιστικά ζητήµατα, τις εκδόσεις κ.λπ.
Ποιος είναι ο δικός σου ρόλος εκεί;
Στο διοικητικό συµβούλιο βεβαιωνόµαστε ότι το ινστιτούτο ακολουθεί πιστά το καταστατικό του, δηµιουργούµε δηλαδή τη σωστή ατζέντα του επαγγέλµατος µέσω των όσων επιτελεί το ινστιτούτο. Αυτό σηµαίνει και σχέσεις µε την αγγλική βουλή. Για παράδειγµα, το πιο πρόσφατο που είχαµε να χειριστούµε είναι η αύξηση στην οικοδοµική βιοµηχανία µέσω της χαλάρωσης ορισµένων κανονισµών για άδεια οικοδοµής και προεκτάσεις, τροποποιήσεις σπιτιών. Ως RIBA υποστηρίζουµε αυτήν την κίνηση του David Cameron και προσπαθούµε να την προσαρµόσουµε ανάλογα. Εγώ σαν µέλος του συµβουλίου ακούω τι έχουν να πουν οι επαγγελµατίες και µεταφέρω τις απόψεις τους στο συµβούλιο, όπου θα προωθήσουµε ή θα απορρίψουµε κάποιες ιδέες. Παράλληλα, απαντώ στις ερωτήσεις δηµοσιογράφων που ενδιαφέρνται να µάθουν σχετικά µε την πορεία των αποφάσεων και τη δική µου άποψη στο συγκεκριµένο θέµα. Το αποτέλεσµα που θα παρθεί τέλος του µηνός επηρεάζει την αύξηση θέσεων εργασίας. Επιπρόσθετα, παρευρίσκοµαι σε εκδηλώσεις, εκθέσεις, διαλέξεις και επιβλέπω ότι τα προγράµµατα που έχουµε καθορίσει, εφαρµόζονται.
Υπήρξε κάποια στιγµή για σένα που ήταν ξεχωριστή σε αυτήν την πορεία;
Ναι. Πριν από δύο χρόνια το Ινστιτούτο άλλαζε δοµή. Είχαµε νέο chief executive, ο οποίος µε τις αλλαγές που πρότεινε, καταργούσε πολλές θέσεις εργασίας. Επειδή εγώ ήµουν µέλος και στο Συµβούλιο και στο Ταµείο, ήµουν η µόνη που µπορούσε να συζητήσει και να υποστηρίξει τη διαφύλαξη της 250 εκατοµµυρίων λιρών συλλογής, τη βιβλιοθήκη, τους υπαλλήλους της βιβλιοθήκης κ.λπ., ώστε να περισωθεί τουλάχιστον µέρος της δοµής και ένα σηµαντικό µέρος του Ινστιτούτου. Βοήθησα, µαζί µε άλλους, να διαφυλάξουµε την πορεία και την κατεύθυνση που παίρνει το Ινστιτούτο και να διαβεβαιώσουµε ότι όσοι εργάζονται εκεί και δεν είναι αρχιτέκτονες, να µην ξεφύγουν από το στόχο και το τι είναι σηµαντικό για τους αρχιτέκτονες όχι µόνο για σήµερα αλλά και για το απώτερο µέλλον. Παρόλο που ήταν πολύ δύσκολο, τότε, στα 28 µου, να σταθώ µπροστά σε πολύ σηµαντικούς ανθρώπους και να πρέπει να τους πείσω για ένα τέτοιο ζήτηµα, µε έκανε να αισθάνοµαι περήφανη που τα κατάφερα. Ήταν φοβερή εµπειρία και µεγάλο ρίσκο, αλλά άξιζε τον κόπο. Ίσως µε αυτό να κέρδισα και την επανεκλογή µου.
Πώς στράφηκες στην αρχιτεκτονική;
Θυµάµαι να βρίσκοµαι στο αρχιτεκτονικό γραφείο του πατέρα µου, Κυριάκου Τσολάκη, στα 4 ή 5 µου χρόνια και να ζωγραφίζω κτίρια. Έπειτα ενθουσιαζόµουν από τις αντιδράσεις των πελατών στη δουλειά τού πατέρα µου. Η χαρά των πελατών ήταν ένα τέλειο feedback. Ως αρχιτέκτονας µπαίνεις στη ζωή των ανθρώπων σε ένα θετικό στάδιο, τότε που προσπαθούν να δηµιουργήσουν κάτι. Οραµατίζονται το σπίτι που θα ζήσουν, τα γραφεία όπου η επιχείρησή τους θα αναπτυχθεί και θα ανθίσει. Αυτό µου άρεσε, µου άρεσε η θετικότητα.
Τι σε συναρπάζει στην αρχιτεκτονική;
Πάντα µου άρεσαν οι τέχνες, η µουσική, η ποίηση, η λογοτεχνία. Ο παππούς µου Στάθης Ραφτόπουλος είχε στο σπίτι πανέµορφα µαρµάρινα αγάλµατα και υπέροχα έργα τέχνης στους τοίχους, αλλά και ο ίδιος µε τις διηγήσεις και τα ποιήµατά του ήταν καταπληκτικός. Ήταν ιδιοκτήτης κινηµατογραφικών αιθουσών στην Αυστραλία. Έτσι η τέχνη ήταν πάντα µέρος της ζωής µου. Κατά κάποιο τρόπο η αρχιτεκτονική τα εµπερικλείει όλα. Η αρχιτεκτονική φέρνει µαζί της τόσα πολλά πράγµατα. Είναι ανθρωποκεντρική, αφού οι άνθρωποι χρησιµοποιούν κτίρια 90% του χρόνου τους. Η αρχιτεκτονική σού µιλά, αλλάζει το πώς νιώθεις, τη διάθεσή σου. Μπορεί να σε κάνει πιο χαρούµενο και πρέπει να προσθέτει στη ζωή σου, παρά να την περιορίζει. Για µένα η αρχιτεκτονική είναι ένα δυνατό εργαλείο για να κάνουµε τους ανθρώπους πιο χαρούµενους.
Τώρα µοιράζεις το χρόνο σου µεταξύ Κύπρου και Αγγλίας;
Ναι, στην Κύπρο έχω αναλάβει 15 από τα έργα του οικογενειακού µας αρχιτεκτονικού γραφείου, στα οποία συνεργάζοµαι µε τον πατέρα µου και τον αδελφό µου Νικόδηµο. Είναι και οι δύο άτοµα που θαυµάζω και έχουν επηρεάσει την πορεία µου. Και η µικρότερή µου αδελφή Κασσάνδρα τελειώνει τις σπουδές της στην Αρχιτεκτονική. Είναι εξίσου δραστήρια και είµαι πολύ περήφανη για αυτήν.
Πώς βλέπεις την αρχιτεκτονική στην Κύπρο;
Πρέπει να αλλάξουν πολλά. Έχουµε µεν αξιόλογους αρχιτέκτονες, αλλά υπάρχουν νοµοθεσίες που περιορίζουν την ανάπτυξη της οικοδοµικής βιοµηχανίας. Ίσως τώρα που έρχονται εκλογές θα έπρεπε να ασκηθούν πιέσεις στους πολιτικούς για αλλαγές και σε αυτόν τον τοµέα. Επίσης, θα έπρεπε να υπάρχει πολύ περισσότερος έλεγχος στις κατασκευές και κυρίως στην ενεργειακή απόδοση. Αυτό θα δηµιουργούσε ταυτόχρονα νέες θέσεις εργασίας. Τέλος, είναι καλό να ενηµερώνεται το κοινό µέσω εκθέσεων και διαλέξεων για την αρχιτεκτονική. Έτσι θα ήταν πολύ πιο ενηµερωµένος και απαιτητικός. Με τον αδελφό µου Νικόδηµο ξεκινήσαµε στην Παγκύπρια Έκθεση Ακινήτων & Ανάπτυξης Γης τής IMH το θεσµό Ask an Architect, όπου δίνουµε δωρεάν συµβουλές και απαντάµε στις ερωτήσεις του κοινού. Το ενδιαφέρον µέχρι τώρα ήταν τεράστιο.