Το ηλεκτρονικό βιβλίο και ο Μεγάλος Αδερφός

Σε ιδιαίτερα δημοφιλή «αναγνωστήρια» έχουν εξελιχθεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Σχεδόν κάθε πρωί στο μετρό, στο δρόμο για τη δουλειά ο Αντρέ Κ. διαβάζει. Το τι ακριβώς διαβάζει - αν πρόκειται για κάποιο περίπλοκο επιστημονικό βιβλίο ή ένα ρηχό μυθιστόρημα - δεν μπορεί να το πει κανείς με βεβαιότητα.

Το βιβλίο του Αντρέ δεν έχει εξώφυλλο. Ο 28χρονος διαβάζει με μια συσκευή ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων κείμενα από την προσωπική ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του. Αν και το Ε-Book-Reader έχει τις διαστάσεις και το βάρος ενός λεπτού βιβλίου τσέπης, διαθέτει αποθηκευτικό χώρο για χιλιάδες βιβλία.

«Μπαίνεις στο τρένο, κάνεις ένα κλικ και βρίσκεσαι αμέσως στο σημείο που σταμάτησες να διαβάζεις την προηγούμενη φορά, χωρίς να ξεφυλλίζεις και να ψάχνεις», λέει ο Αντρέ. Θεωρεί πλεονέκτημα ότι μπορεί μέσω του Reader να αναζητήσει τη σημασία άγνωστων λέξεων ή ακόμη και να μεταφράσει ολόκληρα αποσπάσματα. Πολλοί σκέφτονται ακριβώς όπως ο Αντρέ.

Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Αμβούργου έδειξε ότι το 40% των Γερμανών διαθέτει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο. Ήδη το πρώτο εξάμηνο του 2012 «κατέβηκαν» 4,6 εκατομμύρια Ε-books στη Γερμανία. Ο αριθμός είναι αντίστοιχος με εκείνον για ολόκληρο το 2011.

Και η 64η έκθεση βιβλίου της Φραγκφούρτης που ολοκληρώθηκε την Κυριακή δεν θα μπορούσε να αγνοήσει τη νέα παγκόσμια τάση. Έτσι πραγματοποιήθηκε ειδικό συνέδριο με θέμα τον καινούργιο κόσμο του ηλεκτρονικού βιβλίου, τα πνευματικά δικαιώματα στην ψηφιακή εποχή και τις νέες μεθόδους μάρκετινγκ. Εδώ και χρόνια άλλωστε η Φραγκφούρτη έχει εξελιχθεί σε πλατφόρμα διακίνησης πνευματικών προϊόντων.

Αναγνώστες υπό παρακολούθηση…

Τα ηλεκτρονικά βιβλία έχουν αρκετά πλεονεκτήματα, ωστόσο εγκυμονούν και κινδύνους, όπως υποστηρίζει ο Τίλο Βάιχερτ, μέλος του Ανεξάρτητου Εθνικού Κέντρου για την προστασία δεδομένων. Ειδικά αν κάποιος «κατεβάζει» από τις μεγάλες εταιρείες. Μέσω εγκατεστημένων λειτουργιών συγχρονισμού στα προγράμματα ανάγνωσης, οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν μια λεπτομερή εικόνα για τη συμπεριφορά ανάγνωσης του πελάτη.

«Για την Amazon ή για άλλες εταιρείες ηλεκτρονικών βιβλίων έχει μεγάλο ενδιαφέρον να μάθουν ποιος είμαι και ποια είναι τα ενδιαφέροντά μου. Πώς διαβάζω, πόσο γρήγορα, σε ποια σημεία κάνω παρατηρήσεις κλπ. Όλα αυτά μπορούν, έμμεσα τουλάχιστον, να καταγραφούν», τονίζει ο Βάιχερτ.

Μπεστσέλερ ερωτικού περιεχομένου, όπως είναι το «Οι πενήντα αποχρώσεις του γκρι» γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία ειδικά ως e-books. Ο αριθμός πώλησης της ψηφιακής έκδοσης του συγκεκριμένου βιβλίου ήταν διπλάσιος της έντυπης μορφής του. Ενδεχομένως οι αναγνώστες να αισθάνονται ότι έτσι περνούν απαρατήρητoι. Αυτό που πολλοί δεν γνωρίζουν όμως είναι ότι οι κατασκευαστές τους παρατηρούν.

Προς το παρόν δε γνωρίζει κανείς, τουλάχιστον στη Γερμανία, με ποιο τρόπο αξιολογούνται και αξιοποιούνται αυτές οι πληροφορίες. Πάντως κάποιος που «κατεβάζει» ηλεκτρονικά βιβλία με θέμα την τρομοκρατία και ενδιαφέρεται για έργα Αράβων συγγραφέων θα μπορούσε, όπως επισημαίνουν ειδικοί, να αντιμετωπίσει προβλήματα εισόδου στις ΗΠΑ.

Η εξέλιξη της παρακολούθησης των αναγνωστών παραμένει άγνωστη. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα ηλεκτρονικά βιβλία πρόκειται να δημιουργήσουν νέες προκλήσεις για εκδοτικούς οίκους, συγγραφείς και αναγνώστες.