Είναι δηµοφιλείς γιατί υπόσχονται µεγάλη απώλεια βάρους σε µικρό χρονικό διάστηµα. Κυκλοφορούν από στόµα σε στόµα και αποκτούν όλο και περισσότερους οπαδούς.
Ο λόγος για τις «εναλλακτικές» δίαιτες, για τις οποίες, όµως, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: Το αισθητικό κέρδος που θεωρητικά προσφέρουν, όπως εξηγούν, δεν µπορεί να ισοσκελιστεί µε τους κινδύνους που εγκυµονούν για την υγεία.
Τα υπέρ και τα κατά για 3 «εναλλακτικές» δίαιτες
Μια µικρή περιήγηση στο Διαδίκτυο είναι ενδεικτική για την τάση που έχει διαµορφωθεί: «Χάστε 7 κιλά σε δύο εβδοµάδες» ή «ακολουθήστε τη δίαιτα των διασήµων για γρήγορο αδυνάτισµα» είναι µερικές από τις εκατοντάδες σχετικές αναρτήσεις.
Χηµικές δίαιτες, δίαιτα Atkins, οι γυναίκες βοµβαρδίζονται από «καινοτόµες» προτάσεις ώστε να κατακτήσουν τον πολυπόθητο στόχο χωρίς κόπο.
Στον αντίποδα, η ιατρική κοινότητα επισημαίνει ότι η διατροφή που οδηγεί σε χαμηλό σωματικό βάρος υψώνοντας παράλληλα ασπίδα προστασίας για τον οργανισμό είναι μόνο η μεσογειακή. Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο, με περιορισμένη κατανάλωση κρέατος και ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα.
Επίσης, υπογραμμίζουν ότι μια δίαιτα με σκοπό την απώλεια βάρους δεν μπορεί να αποτελεί γενικό κανόνα αλλά θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ατόμου, στην ηλικία, το φύλο κ.ά. Οι πιο γνωστές «εναλλακτικές» δίαιτες της εποχής βασίζονται στην ομάδα αίματος, στη μονοφαγία και την ωμοφαγία.
Ομάδα αίματος
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, μια τροφή παχαίνει ή αδυνατίζει ανάλογα με την ομάδα αίματος του ανθρώπου που την καταναλώνει. Αυτό συμβαίνει επειδή κάποιες φορές οι λεκτίνες, ουσίες που περιέχονται στις τροφές, είναι ασύμβατες με το αντιγόνο της ομάδας αίματός μας, με αποτέλεσμα να επιβραδύνουν τον μεταβολισμό και την καύση των θερμίδων.
Με βάση αυτή τη φιλοσοφία σε γενικές γραμμές όσοι έχουν ομάδα αίματος 0 αδυνατίζουν τρώγοντας περισσότερο κρέας ενώ όσοι έχουν ομάδα Α θα πρέπει να μην καταναλώνουν κρέας, γάλα και αβγά, η ομάδα ΑΒ πρέπει να αποφεύγει τα γαλακτοκομικά και η ομάδα Β τις φακές. Οι δίαιτες με βάση την ομάδα αίματος έχουν δεχτεί μεγάλη αμφισβήτηση. Οι σοβαρότερες ενστάσεις εστιάζουν στο γεγονός ότι όποιος εφαρμόζει το προτεινόμενο διαιτολόγιο δεν λαμβάνει όλες τις απαραίτητες για τον οργανισμό θρεπτικές ουσίες ενώ αποκλείονται ακόμη και τροφές μεγάλης αξίας: όσπρια, λαχανικά, ψάρι ή κρέας.
Ωμοφαγία
Είναι η σκληρή εκδοχή της χορτοφαγίας και προτάσσει αυτό που φανερώνει το όνομά της: Κατανάλωση αποκλειστικά μη επεξεργασμένων τροφών, δηλαδή φυτικών τροφών που τρώγονται ωμές. Φρούτα, σπόροι, χυμοί, ξηροί καρποί, σιτηρά αποτελούν τη βάση της. Είναι μια διατροφή που μοιράζεται κοινά στοιχεία με τη νηστεία και υιοθετείται από πολλούς ως αποτοξίνωση.
Είναι γεγονός ότι οι ακατέργαστες τροφές έχουν αντιοξειδωτική δράση και μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνες, όμως η παρατεταμένη εφαρμογή μιας τέτοιας δίαιτας μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με έρευνες όσοι ακολουθούν ωμοφαγία έχουν συχνά υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης, τα οποία συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Αρκετές φορές έχουν, επίσης, μειωμένη Β12, χαμηλές προσλήψεις πρωτεΐνης, ασβεστίου και του γνωστού για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες λυκοπενίου. Η ωμοφαγία μπορεί επίσης να προκαλέσει απώλεια οστικής πυκνότητας, αναιμία και αδύναμη άμυνα του οργανισμού.
Μονοφαγία
Στη δίαιτα αυτή δεν ελέγχεται η ποσότητα παρά μόνο το είδος. Το άτομο μπορεί να φάει όσο η ποσότητα θέλει από μόνο ένα είδος φαγητό ανά μία ή δύο ημέρες. Για παράδειγμα κάποιος πρέπει να καταναλώσει για μία ημέρα αποκλειστικά και μόνο μακαρόνια, την επόμενη αποκλειστικά και μόνο φρούτα, την επόμενη κρέας και ούτω καθεξής.
Η δίαιτα αυτή αποσκοπεί στην απώλεια κιλών μέσω της υπερδραστηριοποίησης ενζύμων και θεωρείται καταστροφική για τον οργανισμό. Συναντάται σε δύο εκδοχές: στη φυτική και τη ζωική. Η δεύτερη συνιστά μια ακραία εκδοχή κατά την οποία το άτομο επί πολλές ημέρες τρέφεται αποκλειστικά με κρέας. Τέτοιου είδους δίαιτες ενοχοποιούνται για προβλήματα στο κεντρικό νευρικό σύστημα, για ατονία, κόπωση, απώλεια μνήμης και επαναπρόσληψη βάρους.