ΘΟΚ: Σαμία του Μενάνδρου

Σε σκηνοθεσία Εύη Γαβριηλίδη.

Με την αναβίωση της κωμωδίας του Μενάνδρου Σαμία (παραγωγή ΘΟΚ 1993), που κέρδισε επάξια τον τίτλο ως μία από τις δέκα καλύτερες παραγωγές στην ιστορία του Φεστιβάλ Επιδαύρου, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου εγκαινιάζει το νέο Θέατρό του τιμώντας την ιστορία του. Οι εορτασμοί των εγκαινίων θα πραγματοποιηθούν στις 27 και 28 Οκτωβρίου 2012 και θα κορυφωθούν με την τέλεση των εγκαινίων στις 28 Οκτωβρίου 2012 από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η Σαμία είναι ένα από τα τέσσερα σωζόμενα έργα του αρχαίου συγγραφέα της Νέας Κωμωδίας Μενάνδρου. Μέσα από μια σειρά παρεξηγήσεων, το έργο πραγματεύεται τα μπερδέματα που δημιουργεί ανάμεσα σε δύο οικογένειες ένα εξώγαμο παιδί.  Η παράσταση είναι τοποθετημένη στην Αθήνα των αρχών του 20ου αιώνα, και ο συνδυασμός της πρωτότυπης μετάφρασης του ποιητή Γιάννη Βαρβέρη, της μουσικής και του χορού προσφέρουν ένα αστραφτερό θέαμα.

Ο σκηνοθέτης Εύης Γαβριηλίδης αναφέρει για τη συνεργασία του με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη: «το κοινό μας εγχείρημα με τον αξέχαστο ποιητή και φίλο Γιάννη Βαρβέρη να αναλόγισουμε το Μένανδρο γλωσσικά με την απλή καθαρεύουσα και σκηνοθετικά με τα αθηναϊκά ήθη των αρχών του αιώνα, σας παραδίδει σήμερα τη Σαμία ως πολύχρωμο κωμειδύλλιο με άσματα. Είναι μια εργασία κεφιού όλων μας και μεγάλης αγάπης προς μια αισθητική όπου βασιλεύει η χάρις. Επίσης, είναι μια δουλειά τρυφερής νοσταλγίας για έναν κόσμο από τον οποίο έχει απομείνει μονάχα ένα υπέροχο άρωμα. Αφιερώνω την παράσταση στο φίλο, συνεργάτη και σπουδαίο ποιητή Γιάννη Βαρβέρη».

Ο  Γιάννης Βαρβέρης στη εισαγωγή του στην έκδοση της μετάφρασης του έργου του Σαμία του Μενάνδρου αναφέρει: «Το όλο εγχείρημα ξεκίνησε όταν, περί τα τέλη του 1992, ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου και ο σκηνοθέτης Εύης Γαβριηλίδης μού ζήτησαν να προχωρήσω στη μετάφραση της Σαμίας, κωμωδίας με την οποία εκπροσωπήθηκε στο Φεστιβάλ Επιδαύρου το καλοκαίρι του 1993, αλλά και με την οποία επανεμφανίστηκε στο θέατρο του Λυκαβηττού τον Αύγουστο του 1994.
Οι επί του θέματος προπαρασκευαστικές συζητήσεις με το συγκεκριμένο σκηνοθέτη μας είχαν από καιρό οδηγήσει στην ιδέα ότι ο Μένανδρος, εισηγητής μιας ευρύτατης θεατρικής φόρμας που επηρέασε τη ρωμαϊκή κωμωδία, την κομέντια ντελ άρτε μέχρι και το βουλεβάρτο, όφειλε να επιδοτηθεί σκηνικά με μιαν, ίσως αυθάδη, ένεση δροσιάς, μια και ο σοφός πρόγονος, συγκρινόμενος με τους επιδέξιους μιμητές του, δεν έπρεπε να φαίνεται ισχνότερος. Έτσι, σκεφτήκαμε ότι μια γλώσσα κοντά σ’ εκείνην του Κορομηλά και του κωμειδυλλίου του, γλώσσα που θα φορούσε τον ανάλογο παραστασιακό μανδύα, θα συνιστούσε ίσως πρόταση “αποναφθαλινοποίησης” του υπέροχου μενανδρικού υλικού. Στην προσέγγιση αυτή, σοβαρό επιχείρημα αποτέλεσε και η πεποίθηση πως τα συντηρητικά αθηναϊκά ήθη της κοινωνίας του 320 π.Χ. έχουν αρκετές αναλογίες με τα κοινωνικά ήθη, και άρα και με τον γλωσσικό κώδικα του αθηναϊκού κωμειδυλλίου. Προκρίναμε, λοιπόν, ως γλωσσικό όχημα μια βάση για το κοινό καθαρεύουσα, διακοσμημένη με ομοιοκατάληκτα χορικά ανάμεσα στις πράξεις, αλλά με τραγούδια αυτοπαρουσίασης των ηρώων – όλα και πάλι στην καθαρεύουσα. […]
Ένα ας προσέξουμε. η μετάφραση αυτή δεν έγινε επ’ ουδενί με σκοπό την παρωδία. Ο γίγας Μποστ ενέδρευε σατανικά απειλητικός από την κουίντα. Αλλά όχι. Θέλησα να αναβιώσω μια εποχή, μαζί με το γλωσσικό της όργανο, πάνω σε ανθρώπους-ηθοποιούς που να την πιστεύουν επειδή τη ζουν. […]»

Μετάφραση: Γιάννης Βαρβέρης
Σκηνοθεσία: Εύης Γαβριηλίδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Ζιάκας
Μουσική: Μιχάλης Χριστοδουλίδης
Χορογραφία: Ισίδωρος Σιδέρης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Γιώργος Κουκουμάς
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νάγια Αναστασίαδου
Βοηθός Χορογράφου: Στέλλα Κρούσκα
Βοηθός Σκηνογράφου: Κρίστυ Πολυδώρου
Διδασκαλία Τραγουδιών: Μάρω Σκορδή

Ερμηνεύουν (με σειρά εμφάνισης):
Νεκτάριος Θεοδώρου (Μοσχίων), Στέλα Φυρογένη (Χρυσίς), Σπύρος Σταυρινίδης (Παρμένων), Κώστας Δημητρίου (Δημέας), Δημήτρης Αντωνίου (Νικήρατος), Σταύρος Λούρας (Μάγειρος), Προκόπης Αγαθοκλέους (Περαστικός), Αφροδίτη Κλεοβούλου (Τροφός), Νιόβη Χαραλάμπους (Πλαγγόνα), Άννα Γιαγκιώζη (Μητέρα Πλαγγόνας)
Χορός:
Νεοκλής Νεοκλέους, Μαργαρίτα Ζαχαρίου, Αλέξανδρος Παρίσης, Μάριος Κωνσταντίνου, Ανδρέας Κούτσουμπας, Νίκη Δραγούμη, Άντρη Κυριάκου-Κυριαζή, Πολυξένη Σάββα, Κορίνα Βασιλοπούλου, Έλενα Γεωργιάδου

Info: Θέατρο ΘΟΚ, Κεντρική Σκηνή. Επίσημη πρώτη: 27 Οκτωβρίου 2012, 7.00μ.μ.. Τελετή Εγκαινίων και Παράσταση: 28 Οκτωβρίου 2012, 6.30μ.μ.. ΘΟΚ, τηλ. 77772717.

Παραστάσεις
Θέατρο ΘΟΚ, Κεντρική Σκηνή
3, 10, 17, 24 Νοεμβρίου
1, 8 Δεκεμβρίου
(έναρξη παραστάσεων: 8.30μ.μ.)

4, 11, 18, 25 Νοεμβρίου
2, 9 Δεκεμβρίου
(έναρξη παραστάσεων: 6.00μ.μ.)

Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός
8, 9 Νοεμβρίου
(έναρξη παραστάσεων: 8.30μ.μ.)

Οι παραστάσεις στις 9 Νοεμβρίου, 1 και 2 Δεκεμβρίου θα είναι με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.