Μάθετε για τον πνευμονιόκοκκο

Μάθετε για τον παιδικό εμβολιασμό κατά του πνευμονιόκοκκου και πώς να προστατεύσετε το παιδί σας.

Η πνευμονιοκοκκική νόσος, που περιγράφει μια ομάδα ασθενειών που προκαλούνται από το βακτήριο του στρεπτόκοκκου της πνευμονίας(πνευμονιόκοκκος), αποτελεί σημαντικό μικροβιακό αίτιο λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος.Αυτό το παθογόνο βακτήριο, που επηρεάζει τόσο τα παιδιά όσο και τους ενήλικες, είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως.Ιδιαίτερο κίνδυνο διατρέχουν τα βρέφη κάτω των δύο ετών που παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου.

Η διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσος περιλαμβάνει τη σηψαιμία , τη πνευμονιοκοκκική μηνιγγίτιδα ,τη βακτηριαιμία , τη πνευμονία και το εμπύημα .

Ομάδες υψηλού κινδύνου για πνευμονιοκοκκική πνευμονία θεωρούνται επίσης και οι ενήλικες άνω των 50 ετών(με συνοδά νοσήματα όπως καρδιακή νόσο ,διαβήτη ,άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια) και ο συνολικός πληθυσμός άνω των 65 ετών.

Ο συστηματικός εμβολιασμός με το 13δύναμο συζευγμένο εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου εκτός από οφέλη στη δημόσια υγεία με την ευρύτερη κάλυψη κατά του πνεμονιοκόκκου ,μπορεί επίσης να συντελέσει και στη μείωση δαπανών στο σύστημα υγείας συμβάλλοντας στη βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης.

Φαρμακοοικονομική μελέτη ,που ολοκληρώθηκε πρόσφατα και αφορά στο σύνολο του εμβολιασμένου και μη εμβολιασμένου πληθυσμού στην Ελλάδα ,έδειξε ότι η χρήση του 13δύναμου συζευγμένου πνευμονιοκοκκικού εμβολίου μπορεί να μειώσει κατά 80% και να εξοικονομήσει έως και 4,3 εκατομμύρια ευρώ ετησίως στο εθνικό πρόγραμμα υγείας Η αξία του εμβολιασμού έναντι του πνευμονιόκοκκου γίνεται αντιληπτή αν αναλογιστεί κανείς ότι περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν από πνευμονία κάθε χρόνο .Κάθε 20 δευτερόλεπτα χάνεται εξαιτίας της πνευμονιοκοκκικής νόσου ,μια ζωή ενός παιδιού κάτω των 5 ετών. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μέρα χάνονται 4.300 ζωές παιδιών. Η πνευμονιοκοκκική νόσος και ιδιαίτερα η πνευμονία από πνευμονιόκοκκο είναι πολύ σοβαρή νόσος για τους ενήλικες .Αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επιπλοκές της γρίπης με σημαντικά ποσοστά θνητότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πότε έγινε διαθέσιμο το πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο;

Υπάρχουν δύο είδη εμβολίου έναντι του πνευμονιοκόκκου ,το πολυσακχαριδικό εμβόλιο και το συζευγμένο.Το πρώτο πνευμονιοκοκκικό πολυσακχαριδικό εμβόλιο περιείχε 14 ορότυπους και κυκλοφόρησε το1977 .Το 1983, δόθηκε άδεια κυκλοφορίας σε ένα 23δύναμο εμβόλιο, το οποίο είναι γνωστό ως PPSV23.Το εμβόλιο αυτό χορηγείται σε άτομα >65 ετών και σε άτομα ηλικίας από 2 – 49 ετών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου .

Το πρώτο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο ,PCV7, κυκλοφόρησε επίσημα στις αρχές του 2000. Δέκα χρόνια αργότερα ,το 2010 ,κυκλοφόρησε ένα νέο συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο ,το οποίο αντικατέστησε το PCV7 στους εμβολιασμούς ρουτίνας των παιδιών. Το PCV13 , είχε ένδειξη στην αντιμετώπιση της πνευμονιοκοκκικής νόσου σε βρέφη από την 6η εβδομάδα της ζωής. Η ένδειξη διευρύνθηκε με την ένταξη στον Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών του 13δύναμου εμβολίου PCV13 (PREVENAR 13) σε όλους τους ενήλικες άνω των 50 ετών.

Τι είδος εμβολίων είναι αυτά;

Και τα δύο είδη των εμβολίων περιέχουν αδρανοποιημένα βακτηρίδια .Τα πνευμονιοκοκκικά πολυσακχαριδικά εμβόλια περιέχουν μακριάς αλύσου πολυσακχαριδικά μόρια από τα οποία είναι φτιαγμένη η κάψα (το περίβλημα) των βακτηριδίων .Γενικά ένα καθαρό πολυσακχαριδικό εμβόλιο προκαλεί μικρής διάρκειας ανοσοποίηση και δεν είναι αποτελεσματικό για παιδιά κάτω των δύο ετών. Το πνευμονιοκοκκικό συζευγμένο εμβόλιο περιέχει καθαρά τμήματα της πολυσακχαριδικής κάψας του βακτηριδίου τα οποία είναι συνδεδεμένα με αβλαβή διφθεριτική τοξίνη. Η σύνθεση αυτή το καθιστά ιδιαίτερα αποτελεσματικό στην αντισωματική απόκριση από τη βρεφική ηλικία . Το εμβόλιο δεν προκαλεί σε καμία περίπτωση νόσο.

Ποιοι πρέπει να εμβολιάζονται με το συζευγμένο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο;

- Παιδιά ηλικίας μέχρι 5 ετών.

- Ενήλικες μεγαλύτεροι των 50 ετών.

- Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:

- Συγγενείς αντισωματικές ανεπάρκειες(κυρίως έλλειψη της IgG2)

Aνοσοκαταστολή

(κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας)

Μεινεκτική σπληνική λειτουργία ή ασπληνία π.χ δρεπανοκυτταρική νόσο, υπερσπληνισμό, χειρουργική αφαίρεση του σπλήνα.

Νεφρωσικό σύνδρομο ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα

Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές

Χρόνιες πνευμονοπάθειες, άσθμα και κυστική ίνωση

Χρόνιοι καπνιστές

Διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού από συγγενείς ή επίκτητες αιτίες

Κοχλιακά εμφυτεύματα

Αλληλεπιδρά το 13δύναμο εμβόλιο με άλλη φαρμακευτική αγωγή;

Το συζευγμένο 13δύναμο πνευμονιοκοκκικό εμβόλιο δεν αλληλεπιδρά με άλλη φαρμακευτική αγωγή, ωστόσο, συνίσταται η χορήγησή του να γίνεται τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν την έναρξη αγωγής που καταστέλλλει το ανοσοποιητικό σύστημα π.χ χημειθεραπεία, ακτινοβολία , μακράς διάρκειας θεραπεία με υψηλές δόσεις κορτικοειδών ,ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, αφού λόγω της καταστολής δεν προκαλείται καλή αντισωματική απάντηση.

Το εμβόλιο πρέπει να μη χορηγείται κατά τη διάρκεια ακτινοθεραπείας ή χημειοθεραπείας .Μπορεί να χορηγηθεί τουλάχιστον τρείς μήνες μετά τις θεραπείες αυτές.

Άλλα παιδιατρικά εμβόλια συγχορηγούνται με το 13δύναμο συζευγμένο εμβόλιο σε διαφορετικά σημεία. Σε παιδιά που έχουν ανοσοποιηθεί με το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί το 23δύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο μετά το δεύτερο χρόνο της ζωής του, μόνο με τη σύσταση του παιδιάτρου και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις , με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 8 εβδομάδων.

Ενήλικες πάνω από 50 ετών μπορούν να εμβολιάζονται μαζί με το εποχικό αντιγριπικό εμβόλιο.

Info: Χρυσάνθη Λαθήρα, Παιδίατρος, lathiraped@gmail.com