Αναγνωρίστε τα σημάδια του στρες στο παιδί και τον έφηβο

Αν και οι περισσότεροι γονείς τείνουν να υποεκτιμούν το στρες των παιδιών τους σύμφωνα με σχετικές μελέτες, από τη ζωή των παιδιών και των εφήβων δεν απουσιάζουν οι φόβοι και οι ανησυχίες, οι απρόβλεπτες αλλαγές, τα καθημερινά μικροπροβλήματα, οι εντάσεις και τα διλήμματα. 

Σύμφωνα με έρευνες λοιπόν οι περισσότεροι γονείς δεν αναγνωρίζουν ποιες είναι οι πηγές του στρες για τα παιδιά τους και ως εκ τούτου δεν συνειδητοποιούν την επίδραση του στρες στην υγεία τους. Για πάραδειγμα, το στρες που αφορά τη σχολική επίδοση και τα οικονομικά προβλήματα της οικογένειας έχει μεγαλύτερη επίδραση στη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών απ’ ότι πιστεύουν οι γονείς.  Ωστόσο, λόγω της «δηλητηριώδους» επίδρασης στην υγεία, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να αναγνωρίσουν καταρχήν τα συμπτώματα του στρες στα παιδιά τους, να αντιληφθούν τις καταστάσεις που τα πυροδότησαν και να τα βοηθήσουν να ελέγξουν το στρες.

Τα παρακάτω συμπτώματα μπορεί να είναι λίγο πολύ οικεία, κυρίως στην περίπτωση της ταραχώδους εφηβείας, που χαρακτηρίζεται από συναισθηματικές μεταπτώσεις. Όταν ωστόσο εμφανίζονται σε έντονο βαθμό ή για ασήμαντους λόγους, τότε αποτελούν ενδείξεις έντονου στρες το οποίο χρειάζεται να μετριαστεί.

Ενδείξεις έντονου στρες στα παιδιά
- κοινωνική απομόνωση, απόσυρση από δραστηριότητες
- προβλήματα με τον ύπνο
- αγχώδεις διαταραχές
- κατάθλιψη
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- βουλιμία ή ανορεξία
- ονυχοφαγία
- θηλασμός του αντίχειρα
- ιατρικώς ανεξήγητα φυσικά συμπτώματα (οσφυαλγία, κοιλιακά άλγη, δύσπνοια, βήχας, κεφαλαλγίες)
- προβλήματα προσοχής, συγκέντρωσης, μνήμης
- υπερδραστηριότητα
- υστερική συμπεριφορά
- επιθετικότητα
- καταστροφική συμπεριφορά
- χρόνιο ψέμα
- αρνητισμός
- εκφοβισμός (bullying)
- αμφισβήτηση
- αυτοτιμωρία (για παράδειγμα χτύπημα της κεφαλής στον τοίχο)
- υπεραντιδραστικότητα σε ασήμαντες αφορμές

Ενδείξεις έντονου στρες στους εφήβους
- έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που προηγουμένως αποτελούσαν πηγή ευχαρίστησης
- εκνευρισμός
- ανυπομονησία
- διαρκής κούραση ή εξουθένωση
- αγχώδεις διαταραχές
- παράπονα για έλλειψη χρόνου
- έντονη ανησυχία για βαθμούς ή φιλίες
- προβλήματα με τον ύπνο
- βουλιμία ή ανορεξία
- κοινωνική απομόνωση
- τάση για κλάμα, κατάθλιψη 
- χαμηλή αυτοεκτίμηση
- ανθυγιεινές συμπεριφορές
- ουσιοεξαρτήσεις
- ιατρικώς ανεξήγητα φυσικά συμπτώματα (οσφυαλγία, κοιλιακά άλγη, δύσπνοια, βήχας, κεφαλαλγίες)
- επιθετικότητα
- καταστροφική συμπεριφορά
- χρόνιο ψέμα
- αρνητισμός
- εκφοβισμός (bullying)
- αμφισβήτηση
- υστερική συμπεριφορά
- χειριστικές απόπειρες αυτοκτονίας
- χαμηλή συνολική σχολική απόδοση
- προβληματικές σχέσεις με συνομήλικους, οικογένεια, καθηγητές