Έχεις άγχος ή στρες;

 Ο όρος στρες εσφαλμένα ταυτίζεται με τον όρο άγχος. Στρες και άγχος, αν και αλληλένδετες έννοιες, δεν είναι ταυτόσημες!

Άγχος είναι το συναίσθημα φόβου ή ανησυχίας το οποίο όμως δεν προέρχεται από κάποια συγκεκριμένη κατάσταση αλλά από γενικότερη ανησυχία παθολογικής μορφής. Το άγχος δηλαδή υπάρχει χωρίς να υπάρχει η κατάσταση που το έχει πυροδοτήσει (η κατάσταση μπορεί να υπήρχε στο παρελθόν αλλά να έχει παρέλθει) και το άτομο βιώνει ανησυχία χωρίς προφανή λόγο. Το άγχος έχει βιολογική βάση, γι’ αυτό και η κληρονομικότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, και εκφράζεται με τις διαταραχές άγχους, διαταραχές οι οποίες χρήζουν άμεσης ψυχοθεραπευτικής ή φαρμακευτικής αντιμετώπισης. Μερικές από τις πιο συχνές διαταραχές άγχους είναι η διαταραχή πανικού, οι ειδικές φοβίες και η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή.

Το στρες από την άλλη δεν αφορά σε διαταραχή αλλά σε φυσιολογική κατάσταση προσαρμογής του οργανισμού απέναντι σε ένα στρεσογόνο, ή θεωρούμενο ως στρεσογόνο, ερέθισμα. Με άλλα λόγια, στρες υπάρχει όταν υφίσταται κάποιο στρεσογόνο ερέθισμα. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες των τελευταίων δεκαετιών, ως στρεσογόνα ερεθίσματα μπορεί να θεωρηθούν γεγονότα τα οποία αντικειμενικά ενέχουν υψηλές απαιτήσεις για προσαρμογή, όπως για παράδειγμα οι μεγάλες αλλαγές στη ζωή, τα καθημερινά μικροπροβλήματα (διαπληκτισμοί με συνεργάτες ή το σύντροφο, κυκλοφοριακή συμφόρηση, πίεση χρόνου κ.α), οι φυσικές καταστροφές και η έκθεση σε δυσμενείς παράγοντες του φυσικού περιβάλλοντος (ο θόρυβος, η υπερβολική ζέστη, το ψύχος κ.α). Επίσης, στρες υπάρχει όταν το άτομο θεωρεί πως δεν έχει τις απαραίτητες ικανότητες και τα αναγκαία εφόδια για να αντιμετωπίσει τις εξωτερικές απαιτήσεις (γι’ αυτό και η ίδια κατάσταση μπορεί να προκαλέσει σε ένα άτομο στρες και σε ένα άλλο όχι).

Τέλος, το στρες συνοδεύεται από συγκεκριμένους νευροενδοκρινικούς μηχανισμούς που οδηγούν σε αύξηση της γλυκόζης στο αίμα (η γλυκόζη αποτελεί την κύρια πηγή ενέργειας για το σώμα),  αυξημένη ροή αίματος στον εγκέφαλο και τους μύες, διαστολή της κόρης των οφθαλμών και επιτάχυνση της αναπνευστικής λειτουργίας, μηχανισμοί οι οποίοι δρουν προστατευτικά για το άτομο καθώς το βοηθούν να αντιμετωπίσει το στρεσογόνο ερέθισμα. Ναι, οι μηχανισμοί αυτοί θα μας σώσουν μπροστά σε μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση!
Αυτό που συνδέει τις δύο έννοιες είναι το γεγονός ότι από τη μία το έντονο ή παρατεταμένο (χρόνιο) στρες μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχή άγχους και από την άλλη η εγκατάσταση μιας διαταραχής άγχους δυσχαιρένει τη διαχείριση του καθημερινού στρες.