Από άνθρωπο σε άνθρωπο

Τις γιορτινές αυτές μέρες, το ilovestyle.com σου θυμίζει τη σημασία της δωρεάς οργάνων.

Δεν χρειάζεται να αναφερθούμε σε έρευνες για να τονίσουμε τη σημασία της δωρεάς οργάνων. 90 τοις εκατό των ανθρώπων συμφωνούν: όταν κάποιος πεθάνει, η προσφορά των υγιών οργάνων του για μεταμόσχευση είναι το σωστό πράγμα να κάνει κανείς. Και όμως, στην Ευρώπη πεθαίνουν 63.000 άτομα κάθε χρόνο, λόγω έλλειψης οργάνων. Σύμφωνα με τον Επίτροπο Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, John Dali, αυτό μπορεί να αποφευχθεί, αν ενθαρρυνθούν οι πολίτες να γίνουν εθελοντές δότες οργάνων.

Η μεταμόσχευση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα και ορίζεται ως η εγχείρηση κατά την οποία υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται από έναν νεκρό ή ζωντανό δότη, σε έναν χρονίως πάσχοντα άνθρωπο με σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας των οργάνων του.
Σύμφωνα με το νόμο 127/2012, η δωρεά οργάνων από μεταθανάτιο ή ζώντα δότη γίνεται εθελοντικά, χωρίς όρους, αμοιβή και ανταλλάγματα. Μπορεί να γίνει μόνο όταν διαπιστωθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο άνθρωπος είναι εγκεφαλικά νεκρός (μη αναστρέψιμη κατάσταση) μετά από αδιαμφισβήτητες εξετάσεις, οι οποίες γίνονται από δύο ειδικούς ιατρούς που είναι ανεξάρτητοι από τον τομέα των μεταμοσχεύσεων και πρωταρχικό μέλημά τους είναι η διασφάλιση της υγείας του ασθενούς τους (και όχι της δωρεάς οργάνων μεταθανάτια). Μόνο όταν διαπιστώσουν ότι ο ασθενής τους είναι εγκεφαλικά νεκρός, τότε μεριμνούν να ξεκινήσει η διαδικασία για ενημέρωση των συγγενών και λήψη συγκατάθεσης για δωρεά οργάνων. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η προσφορά οργάνων, ιστών ή κυττάρων, από υγιείς δωρητές, άντρες και γυναίκες όλων των ηλικιών (αρνητικούς στον ιό ΗΙV AIDS και την ηπατίτιδα). 

Από ένα δότη μπορούν να σωθούν έως και 20 ασθενείς που έχουν ανάγκη από νέα καρδιά, πνεύμονες, ήπαρ, νεφρούς, κερατοειδείς, δέρμα ή και οστά. Η Κύπρος, παρόλο που διατηρεί τα πρωτεία σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών και σε δότες νεφρού, βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά στους πτωματικούς δότες. Για το λόγο αυτό, από τις 10 μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε  ενημερωτική εκστρατεία με τίτλο «Μεταμόσχευση: Δέντρο Ζωής», που αποσκοπούσε στην ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση για την αξία της δωρεάς ανθρώπινων οργάνων, που μέσω της μεταμόσχευσης χαρίζουν το πολύτιμο δώρο της ζωής σε πάσχοντες συνανθρώπους μας. Η εκστρατεία διοργανώθηκε από το Σύνδεσμο Μεταμοσχευμένων Κύπρου, την Παγκύπρια Οργάνωση Νεφροπαθών, τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Φίλων Νεφροπαθών και την Παγκύπρια Ένωση Αιμοδιαλυόμενων Νεφροπαθών, τη Μεταμοσχευτική Κλινική του Νοσοκομείου Λευκωσίας και τη Νεφρολογική Εταιρεία Κύπρου.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ο καθένας από εμάς να πληροφορηθεί σωστά και υπεύθυνα για τις διαδικασίες που διέπουν τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις, ώστε να είναι συνειδητή η όποια πρόθεσή μας γι' αυτήν την προσφορά μετά το τέλος της ζωής μας. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η δωρεά οργάνων πραγματοποιείται μόνο από εγκεφαλικά νεκρούς ανθρώπους. Ο εγκεφαλικός θάνατος είναι μία μη αναστρέψιμη κατάσταση που ισοδυναμεί με το θάνατο, δεν έχει καμία σχέση με τη φυτική κατάσταση (κώμα) και αφορά στην καταστροφή του εγκεφαλικού στελέχους. Στο εγκεφαλικό στέλεχος εδράζουν ανώτερες ψυχικές και γνωσιακές λειτουργίες, όπως η μνήμη, η σκέψη, η αντίληψη, καθώς και ζωτικές λειτουργίες, όπως η αναπνοή και η αρτηριακή πίεση. Είναι παγκοσμίως αποδεκτό ότι η ανεπανόρθωτη βλάβη του εγκεφαλικού στελέχους είναι ικανή και αναγκαία προϋπόθεση για να θεωρηθεί όλος ο εγκέφαλος νεκρός. Σε καμία περίπτωση μία σοβαρή εγκεφαλική βλάβη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εγκεφαλικός θάνατος, αφού είναι ιατρικώς ευδιάκριτη και επίσης σε καμία περίπτωση άνθρωποι σε φυτική κατάσταση δεν θεωρούνται δυνητικοί δότες οργάνων. Πάντοτε ζητείται η συναίνεση των συγγενών, ανεξάρτητα αν κάποιος είχε δηλώσει δωρητής οργάνων εν ζωή. Αυτό γίνεται από σεβασμό στην οικογένεια του δυνητικού δότη, ενώ οι έρευνες δείχνουν ότι σχεδόν πάντα η οικογένεια συναινεί όταν ο εκλιπών τούς το είχε δηλώσει ή είχε συζητήσει το θέμα μαζί τους.

Γνωρίζεις ότι...
Δεν υπάρχει όριο ηλικίας για να γίνει κάποιος δότης.
Δεν υπάρχει οικονομική επιβάρυνση για να γίνει κάποιος δότης.
Οι περισσότερες θρησκείες συμφωνούν με τη δωρεά οργάνων.
Το σώμα δεν πρόκειται να υποστεί αλλαγές στην εμφάνισή του μετά τη λήψη των οργάνων.
Αν είσαι δότης, η περίθαλψή σου δεν θα επηρεαστεί σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού, καθώς πρωταρχικός στόχος των γιατρών είναι να σωθεί η δική σου ζωή.

Ποια όργανα μεταμοσχεύονται;
Τα όργανα που μπορούν να μεταμοσχευτούν γενικότερα είναι τα νεφρά, η καρδιά, το ήπαρ, οι πνεύμονες, το πάγκρεας και τμήμα του λεπτού εντέρου. Οι ιστοί και τα κύτταρα που μπορούν σήμερα να μεταμοσχευτούν είναι δέρμα, επιδερμίδα, οστά, χόνδροι, μύες, τένοντες, σύνδεσμοι, περιτονίες, αγγεία, βαλβίδες της καρδιάς, κερατοειδής χιτώνας του οφθαλμού, σκληρός χιτώνας του οφθαλμού, εμβρυϊκή μεμβράνη, χόριο, ενδοκρινείς ιστοί και ενδοκρινικά κύτταρα, νευρικά κύτταρα, αιμοποιητικά κύτταρα κ.ά. Οι τεχνικές συνεχώς βελτιώνονται και σύντομα θα είναι δυνατή η μεταμόσχευση και άλλων οργάνων, ιστών και κυττάρων.

Από το Φεβρουάριο του 2011 μεταμοσχεύθηκαν στην Κύπρο 53 ασθενείς με 100% βιωσιμότητα οργάνων. Μέχρι το τέλος του 2012 θα έχουν πραγματοποιηθεί 28 μεταμοσχεύσεις νεφρού (η μία ταυτόχρονη με πάγκρεας), από τις οποίες οι τρεις ήταν από μεταθανάτιο δότη. Παράλληλα, το 2012 παρατηρήθηκε κάθετη πτώση μεταμοσχεύσεων από μεταθανάτιους δότες (3 έναντι 12 από πέρσι), η οποία έχει αντιρροπηθεί από τη μεγάλη αύξηση των μεταμοσχεύσεων από ζωντανούς δότες

Πηγή: Το Περιοδικό