Διαβάστε τη συνέντευξη που παραχώρησε στη Madame Figaro και γνωρίστε την.
Η δημιουργός του τεκμηριογραφήματος Χτυπούν την Πόρτα Δεκατρείς, Αθηνά Κρικέλη, έχει στο ενεργητικό της 27 ντοκιμαντέρ, 12 διεθνείς διακρίσεις, πολλές συμμετοχές σε επικίνδυνες αποστολές και ένα μεγάλο πάθος: Την καταγραφή της αλήθειας!
Είμαστε σε ένα παλιό τυπογραφείο για τη φωτογράφηση. Κρατά στα χέρια μία παλιά φωτογραφική μηχανή. Αν η κάμερα, λειτουργούσε θα φωτογράφιζε τους πάντες. Δεν της αρέσει να ποζάρει, ούτε και να βρίσκεται μπροστά από το φωτογραφικό φακό. Με πατέρα φωτορεπόρτερ και μητέρα λινοτύπισσα έμαθε μία ζωή να καταγράφει τα γεγονότα και να βρίσκεται πίσω από αυτά. Ξετυλίγοντας όμως την ιστορία της, η ζωή της θα μπορούσε άνετα να είναι ένα από τα ντοκιμαντέρ της. Από τη Θεσσαλονίκη, βρέθηκε στο Λονδίνο και ύστερα στη Νέα Υόρκη και σε όλο τον κόσμο. Έκανε ντοκιμαντέρ για τον ΟΗΕ, το History Channel και το National Geographic, δημιούργησε το Ellopia Media Group στην Αμερική, τιμήθηκε από τον πρώην Δήμαρχο της Νέας Υόρκης Ρούντι Τζουλιάνι, επέζησε από τους βομβαρδισμούς στο Νόβι Σαντ της Σερβίας, συνάντησε τον Φιντέλ Κάστρο και είναι η μοναδική Ελληνίδα που ψηφίζει στα Emmy Awards, στα New York Festivals Awards και στα προκαταρκτικά των Όσκαρ. Αναμφισβήτητα η Αθηνά Κρικέλη είναι μία δημοσιογράφος χωρίς σύνορα, που δηλώνει φανατικά Ελληνίδα και που έχει μία ιδιαίτερη σχέση με την Κύπρο. Ένα από τα ντοκιμαντέρ της Οι Εγκλωβισμένοι στην Κύπρο βραβεύτηκε ως το καλύτερο πολιτικό ντοκιμαντέρ 2011 στην Αμερική και στον κόσμο. Όσο για την πιο πρόσφατή της δουλειά, το τεκμηριογράφημα Χτυπούν την Πόρτα Δεκατρείς, που αναφέρεται στην έκρηξη στο Μαρί; Συγκλονίζει, όπως και τα εμπόδια που βίωσε μέχρι το ντοκιμαντέρ να φτάσει στις αίθουσες προβολής…
ΤΙ ΣΕ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΡΗΞΗ ΣΤΟ ΜΑΡΙ;
Το πάθος μίας κοπέλας, η οποία ήρθε και μου το έφερε στο πιάτο. Ήταν σε μία εκδήλωση του Δήμου Καραβά όπου παρουσιάστηκε το ντοκιμαντέρ για τους Εγκλωβισμένους. Με πλησίασε και μου λέει 'Εσύ πρέπει να ασχοληθείς με το Μαρί'. Της λέω 'το Μαρί δεν ήταν μία έκρηξη που έγινε πέρσι, ένα ατύχημα;' μου απαντάει 'δεν ήταν ατύχημα'. Έτσι της ζήτησα να μου στείλει κάποια στοιχεία για να το ψάξω.
ΠΩΣ ΑΙΣΘΑΝΘΗΚΕΣ ΑΡΧΙΖΟΝΤΑΣ ΝΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟ ΘΕΜΑ;
Το πρώτο πράγμα που είδα αρχίζοντας τη μελέτη ήταν ο επικήδειος του Νικόλα Ιωαννίδη. Με ταρακούνησε. Με στοίχειωσε. Έφυγα από την Κύπρο και ξαναγύρισα, αφού προηγουμένως είχα ψάξει αρκετά και είχα επικοινωνήσει με κάποιους ανθρώπους. Σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να βγει κάτι μελοδραματικό. Γιατί αυτοί οι δεκατρείς φύγανε με το κεφάλι ψηλά. Με μία αξιοπρέπεια, που αν μη τι άλλο, ήταν μάθημα για όλους εμάς. Γι' αυτούς του ανθρώπους λοιπόν έπρεπε να γίνει κάτι που θα μείνει ως παρακαταθήκη. Και για τους συγγενείς και για τους νεότερους.
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΣ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΕ ΟΛΗ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ;
Ναι, αλλά θεωρούσα ότι ήταν μέρος της διαδικασίας. Θέλω να πιστεύω ότι ήταν μεμονωμένες οι περιπτώσεις των ανθρώπων που είτε ήθελαν να μας τρομοκρατήσουν, είτε μας απείλησαν μέσω email, Skype και τηλεφωνικώς. Δεν με ανησύχησαν όμως όλα αυτά. Όσο συνέβαιναν, τόσο πείσμωνα.
Ο ΚΟΣΜΟΣ ΗΤΑΝ ΠΡΟΘΥΜΟΣ ΝΑ ΣΟΥ ΜΙΛΗΣΕΙ;
Δεν υπήρχε πρόβλημα να προσεγγίσουμε κόσμο, υπήρχε όμως μια αόρατη τρομοκρατία. Ένα ζόρισμα στους ανθρώπους να μιλήσουν. Οι περισσότεροι δεν ήθελαν να βγουν στην κάμερα. Υπήρχε και αυτή η διάθεση από τον κυβερνητικό μηχανισμό, «μην αγγίζετε το Μαρί καίει», οπότε οι άνθρωποι φοβούνταν.
ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΩΣΤΟΣΟ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΥΠΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΔΕΚΑΤΡΕΙΣ, ΗΤΑΝ ΤΕΡΑΣΤΙΟ. ΠΩΣ ΑΙΣΘΑΝΘΗΚΕΣ;
Δικαιωμένη. Όχι εγωιστικά, επειδή ήρθαν να δουν μία δική μου παραγωγή και της Ellopia. Για να υπάρχει τόση απήχηση σημαίνει πως αυτό το τεκμηριογράφημα επηρέασε κάποιους ανθρώπους. Και για μένα αυτό είναι το πιο σημαντικό. Αυτός που το βλέπει, να νιώθει φεύγοντας ένας διαφορετικός άνθρωπος.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ;
Μόλις ολοκληρωθεί ο υποτιτλισμός θα παρουσιαστεί στη Νέα Υόρκη και στο Σαν Φρανσίσκο, ενώ θα προβληθεί σε τέσσερα αμερικάνικα κανάλια. Επίσης έχουν μπει κάποια τρίλεπτα τρέιλερ σε φεστιβάλ ταινιών και έχουν προκριθεί. Μετά θα πάμε για τα πολύ μεγάλα φεστιβάλ όπως τα Telly Αwards, τα Εmmy, τα προκαταρκτικά των Όσκαρ και τις Κάννες.
ΕΧΕΙΣ ΗΔΗ ΠΑΡΕΙ ΑΡΚΕΤΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ, Η ΜΙΑ ΑΦΟΡΟΥΣΕ ΤΟΥΣ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΥΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. ΠΩΣ ΑΙΣΘΑΝΘΗΚΕΣ ΓΙ' ΑΥΤΟ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ;
Όταν προβλήθηκε αυτό το ντοκιμαντέρ, στην Αμερική αλλά και στις Κάννες όπου έγινε και η τελετή είχαμε αντιδράσεις και ερωτήματα από τον κόσμο. Αυτό είναι το μέγιστο που μπορεί να κερδίσει κάποιος, στο χώρο μας. Δεν με ενδιαφέρει να είμαι αναγνωρίσιμη στο δρόμο. Με ενδιαφέρει όμως εάν κάποιος θέλει να γίνει δημοσιογράφος να με έχει ως πρότυπο, γιατί δεν πουλήθηκα ποτέ. Γιατί θα μπορούσα να είμαι πολύ πλούσια και δεν είμαι. Δεν θέλω οι νέες γενιές να έχουν πρότυπα τις γλάστρες.
ΤΙ ΣΕ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΑΣΧΟΛΗΘΕΙΣ ΜΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ;
Δεν μου αρέσει η δημοσιογραφία του σαλονιού. Δεν θα μπορούσα ποτέ να γράψω, για κάτι αν δεν το ζήσω. Στην Αγγλία όπου πήγα για σπουδές, δούλεψα για ένα χρόνο στο BBC στα τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ. Όταν αποφάσισα να κάνω κάτι για τις γυναικείες φυλακές στο Λονδίνο πήρα άδεια και έζησα μαζί με τις φυλακισμένες στο κελί. Και όταν έκανα κάτι για τα φυλακισμένα μνήματα, ζήτησα από το φύλακα να με κλειδώσει στο κελί για έξι ώρες. Αφήνεις τον εαυτό σου λίγο να ξεγυμνωθεί, να νιώσει κάποια πράγματα. Σε όλες μου τις δουλειές έτσι είμαι.
ΕΧΕΙΣ ΚΑΝΕΙ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΣΧΕΔΟΝ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΥΠΗΡΞΑΝ ΣΤΙΓΜΕΣ ΠΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΨΕΣ;
Πολλές. Η μία ήταν στην Σερβία στο Νόβι Σαντ όπου το ΝΑΤΟ βομβάρδιζε ό,τι κινείτο. Προσπαθούσαμε να βγούμε από τη χώρα, νοικιάσαμε ένα αυτοκίνητο έξι δημοσιογράφοι, δώσαμε από 1500 δολάρια και ξεκινήσαμε βράδυ μέσα από τα χωράφια χωρίς φώτα. Σε κάποια στιγμή μας λέει ο οδηγός 'βγείτε έξω και κρυφτείτε'. Βρήκα ένα πεζούλι, το αγκάλιασα. Ήταν ο πιο ισχυρός βομβαρδισμός του πολέμου και διήρκεσε τέσσερις ώρες. Όταν τελείωσε, συνειδητοποίησα ότι έκλαιγα καθόλη τη διάρκεια του βομβαρδισμού. Στο Αφγανιστάν επίσης έζησα μία από τις πιο δύσκολες μου στιγμές. Τραυματίστηκα και με μετέφεραν στην Αμερική μέσω Ινδίας. Σε μία αποστολή επίσης στο Κουρδιστάν με πιάσανε. Έκανα τέσσερις μέρες φυλακή. Έφυγα με πολλά σπασμένα κόκαλα.
ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΙΕΡΑ ΣΟΥ, ΠΩΣ ΝΙΩΘΕΙΣ;
Αγαπώ πιο πολύ τα μικρά πράγματα και λέω ένα μεγάλο ευχαριστώ κάθε μέρα που ξυπνώ. Έχω δει πολλούς θανάτους, έχω φοβηθεί πολλές φορές, έχω γελάσει και έχω ζήσει έντονα συναισθήματα. Είμαι τυχερή που μπορώ να αισθάνομαι, να αγαπώ, να γνωρίζω νέους ανθρώπους και να τους κάνω κομμάτι της ζωής μου.
ΠΕΡΑΣΕΣ ΔΥΣΚΟΛΑ;
Πολύ. Έχω πεινάσει για να φτάσω σε αυτό που είμαι σήμερα, γιατί ήμουν πάντα σαν το αγριογούρουνο. Δεν με ένοιαζε να επιλέξω κάτι, που θα μου εξασφαλίσει μία εύκολη ζωή.
ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΣΟΥ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙΣ ΠΑΝΤΑ;
Όταν αποφάσισα να σπουδάσω δημοσιογραφία μου είχαν πει δύο πράγματα. 'Να διατηρείς τις αξίες σου και άμα αποφασίσεις να τις αλλάξεις ή να τις παρακάμψεις καλύτερα να αλλάξεις επάγγελμα'. Η δεύτερη συμβουλή ήταν 'μην υποτιμήσεις άνθρωπο στη ζωή σου, γιατί τη μεγαλύτερη αλήθεια θα στη δώσει αυτός που δεν το περιμένεις'.
ΟΙ ΔΕΚΑΤΡΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΜΑΡΙ, ΠΟΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΟΥ ΕΔΩΣΑΝ;
Μου απέδειξαν γι' ακόμη μία φορά ότι ο ηρωισμός δεν έρχεται μόνο σε περιόδους πολέμου!
Συνέντευξη στην Βαρβάρα Γεωργιάδου.