Το παιχνίδι και η σημασία του στην ανάπτυξη του παιδιού

Διαβάστε αναλυτικά

Μπορείτε να φανταστείτε ένα παιδί να μην παίζει; Μόνο και μόνο η σκέψη μας ξενίζει. Επειδή ακριβώς το παιχνίδι είναι ζωτικής σημασίας για ένα παιδί.

Το παιχνίδι είναι ελκυστικό για το παιδί αφού είναι διασκεδαστικό και άρα ευχάριστο, είναι αυθόρμητο, εκτονώνει σωματικά και ψυχικά αφού το παιδί μέσα από το παιχνίδι μπορεί να εκφράσει το τι αισθάνεται και σκέφτεται, να ανακαλύψει τον εαυτό του κα να εξερευνήσει το περιβάλλον του.
Το παιχνίδι είναι ένα φυσικό εργαλείο, καθοριστικό στη σωματική , ψυχοσυναισθηματική, κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη του παιδιού.

Το παιχνίδι προωθεί τη Συναισθηματική εξέλιξη του παιδιού αφού δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να ανακαλύψει τα όρια του εαυτού του αλλά και των άλλων γύρω του, να υπακούει σε κανόνες και οδηγίες, να αποκτήσει αυτοέλεγχο και πειθαρχία, να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί βιωματικά σε διάφορους ρόλους και καταστάσεις επιτρέποντας έτσι να ακονίσει την κρίση του, να διευρύνει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία του, να αντιμετωπίσει τους φόβους του και τις αναστολές του, να εμπιστευτεί τις ικανότητές του, συντείνοντας έτσι στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης. Η μίμιση και τα παιχνίδια ρόλων βοηθούν ώστε το παιδί να μάθει να αναγνωρίζει αλλά και μέσω κατάλληλων τρόπων να εκφράζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του όπως φόβος, απογοήτευση, θυμός.

Αναφορικά με τη Γνωστική ανάπτυξη, το παιχνίδι ενισχύει την ικανότητα συγκέντρωσης και προσοχής, την κατανόηση σχημάτων, χρωμάτων, αριθμών κτλ αλλά και την ανάπτυξη του λόγου.

Σε Κοινωνικό επίπεδο, το παιδί μαθαίνει να κοινωνικοποιείται, να συνεργάζεται και να σέβεται, εξασκείται σε δεξιότητες επίλυσης δύσκολων καταστάσεων, συγκρούσεων, διαπραγμάτευσης, συμφιλίωσης, ενσυναίσθησης και  κατανόησης των συναισθημάτων των άλλων. Εξοικειώνεται με δεξιότητες μοιράσματος, υπομονής και αναμονής (περιμένω η σειρά μου, δέχομαι ότι μπορεί να χάσω και όχι μόνο να κερδίζω). Η εξοικείωση και αποδοχή των κοινωνικών κανόνων θα ομαλοποιήσουν αργότερα την προσαρμογή του στον κόσμο των ενηλίκων.

Συμβάλλει στη Σωματική/κινητική ανάπτυξη γιατί όταν το παιδί τρέχει, χοροπηδά,  σκαρφαλώνει, κάνει τούμπες κ.λ.π., βελτιώνεται ο  οπτικο-κινητικός συντονισμός, η ισορροπία και ο έλεγχος των κινήσεων.

Επιπλέον, το παιχνίδι αποτελεί ένα ισχυρό μέσο ενδυνάμωσης της επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ γονέων και παιδιών. Όταν οι γονείς αφιερώσουν χρόνο να παίξουν μαζί με τα παιδιά τους ή έστω να τα παρατηρήσουν να παίζουν μπορούν να κατανοήσουν το πώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται τον κόσμο γύρω τους και τη συσχέτισή τους με αυτόν. Τους δίδεται η δυνατότητα να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τις ανάγκες, επιθυμίες, συναισθήματα, δυσκολίες, ανασφάλειες των παιδιών τους ώστε να καταφέρουν να έρθουν πιο κοντά τους.
Γι’αυτό οι γονείς χρειάζεται να προωθούν το ελεύθερο παιχνίδι γιατί παράλληλα  προωθούν και την ανάπτυξη μιας ψυχικά υγιής προσωπικότητας. Χρειάζεται βέβαια, να μην πέφτουν στην παγίδα, της καλής πρόθεσης πάντοτε, να παρεμβαίνουν για να «διορθώσουν» το παιχνίδι των παιδιών γιατί τότε παραμονεύει ο σοβαρός κίνδυνος τα παιδιά να μην εμπιστεύονται τον εαυτό τους αφού «αυτό που κάνουν είναι λάθος ή δεν είναι αρκετά καλό», να φοβούνται να πάρουν πρωτοβουλίες και αποφάσεις,  και να υπευθυνοποιηθούν.  Έτσι το παιχνίδι αντί να είναι ευχάριστο και διασκεδαστικό να γίνει ματαιωτικό και απογοητευτικό.

Να θυμάστε ότι σκοπός του παιχνιδιού είναι η ικανοποίηση και η απόλαυση. Μόνο έτσι το παιδί θα καταφέρει να αναπτύξει και να εξασκήσει τις δεξιότητές του που θα το οδηγήσουν στην ωρίμανση.

Μαίρη Ιωάννου

Εγγεγραμενη Κλινικός Ψυχολόγος