Tantrums: Ο φόβος των γονέων

Ξεσπάσματα θυμού, κρίσεις υστερίας, επιθετικές αντιδράσεις ή πείσματα και \"θέατρο\" επειδή θέλει να περάσει το δικό του; Η κλινική ψυχολόγος Μαρία Φωτιάδου μας αναλύει όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Ο κάθε γονιός δίνει τη δική του ερμηνεία στο απότομο και αναπάντεχο, σύμφωνα με τον ίδιο, συχνά βίαιο ξέσπασμα που ενίοτε καταλαμβάνει το νήπιο, και τον αφήνει ενεό, να προσπαθεί να βγάλει άκρη και να διαχειριστεί την κατάσταση. 

Τα tantrum τα συναντάμε συχνά στην πρώτη νηπιακή ηλικία, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν συνεχίζουν και ως την παιδική ηλικία του παιδιού, ιδιαίτερα όταν ο γονέας αδυνατεί να αντιδράσει ή τα ενσωματώσει στον τρόπο επικοινωνίας του με το παιδί. Πολύ εύστοχος ο αμερικάνικος χαρακτηρισμός των tantrum , ως “terrible twos, horrible threes”, δίνει το ηλικιακό εύρος που απαντώνται συχνότερα, καθώς και την επιδείνωση της κατάστασης όσο οι γονείς αδυνατούν να τα αντιμετωπίσουν.

Τι είναι το tantrum;
Καταρχήν, ας ορίσουμε τι ακριβώς είναι το tantrum. Η εκάστοτε αντίδραση του παιδιού σε κάθε δική μας οδηγία, πρόταση ή πράξη, δεν είναι tantrum. Όπως επίσης, και το κάθε ξέσπασμα θυμού ή κλάματος. Για να ορίσουμε κάποιο θερμό επεισόδιο ως tantrum πρέπει να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε την κλιμάκωση των συναισθημάτων του παιδιού. Πολύ συχνά μια απλή άρνηση του γονέα θα πυροδοτήσει την αντίδραση του νηπίου, αλλά χρειάζεται να εξακολουθήσει η αρνητική στάση του γονέα ώστε να εξελιχθεί σε tantrum, δηλαδή το παιδί να φτάσει σε κατάσταση υστερίας.

Όσο συχνότερα επαναλαμβάνονται τέτοια επεισόδια, τόσο πιο εύκολα θα κορυφώνεται η εκάστοτε κρίση και θα εξελίσσονται τα ξεσπάσματα θυμού. Τόσο πιο εύκολα το παιδί θα παθαίνει υστερικό επεισόδιο σε κάθε αφορμή.

Σημάδια πως αντιμετωπίζουμε tantrum είναι συνήθως το νήπιο να ουρλιάζει, να κλαίει μέχρι υστερίας, να ξαπλώνει στο πάτωμα, να χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο, να χτυπάει μανιωδώς τον γονέα ή κάποιο αντικείμενο, να αδυνατεί να ακούσει το οτιδήποτε εκείνη τη στιγμή. Επίσης, το tantrum χαρακτηρίζεται από την ξαφνική έλευση του, τη χρονική διάρκεια του και τη βιαιότητα του. 
Η αφορμή μπορεί να είναι απλή. Τόσο απλή, όπως το να πάρει κάτι ο γονέας από τα χέρια του παιδιού, να του βάλει το νερό που μόλις ζήτησε στο λάθος μπλε ποτήρι ή να του βάλει τις κάλτσες.

Όμως, υποκρύπτει συνήθως βαθύτερες αιτίες, όπως  γενικότερη αδιαφορία του γονέα στα θέλω του παιδιού, μη αποδοχή των συναισθηματικών του αναγκών του, ένα παιδί που δεν έχει αρκετό χώρο στη λήψη απλών, συμβατών με την ηλικία του αποφάσεων που αφορούν το ίδιο, ένα γονέα καταπιεστικό, περισσότερο στο ρόλο του ηγέτη παρά του καθοδηγητή, παρεμβατικό στην αυτο-οριοθέτηση του παιδιού, ή ένα γονέα υπερβολικά υποχωρητικό, που έχει δώσει στο παιδί ευθύνες ασύμβατες με την ηλικία του.

• Διατηρώ ανοιχτά τα χέρια μου, ήρεμη τη φωνή μου. Προσέχω τη στάση σώματός μου, να εμπνέει ασφάλεια και όχι φόβο
• ​​​​​​​Αποδέχομαι πλήρως το συναίσθημά του
• Αν το παιδί έχει καλή λεκτική επικοινωνία, το αφήνω να μιλήσει πρώτο
• Αν όχι, του κάνω ερωτήσεις που διευκολύνουν την επικοινωνία, χωρίς όμως να βγάζω συμπεράσματα
• Βοηθάω το παιδί να διαχειριστεί το θυμό του, δείχνοντάς του το δρόμο, για παράδειγμα, ζητάω να με κοιτάξει στα μάτια, να πάρει βαθιά ανάσα
• Μόλις επέλθει η ηρεμία, μπορώ να συζητήσω μαζί του σε λογικό επίπεδο
•  Αφήνω το παιδί να προτείνει λύση στο ενδεχόμενο πρόβλημα.
• Μετά το πέρας της κρίσης, μπορώ να του δείξω εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης του θυμού.

Μαρία Φωτιάδου
Κλινική Ψυχολόγος 
+357 97701702