3 απλά βήματα για να επαινέσετε σωστά το παιδί σας

Τι πρέπει να αποφεύγετε και τι να προσέξετε όταν επαινείτε τα παιδιά.

Όταν είσαι γονιός και ειδικά όταν μεγαλώνεις το πρώτο σου παιδί, ενημερώνεσαι για διάφορους τρόπους διαπαιδαγώγησης για να καταλήξεις σ’ αυτόν που θεωρείς τον πιο σωστό. Εκτός, λοιπόν, από το πώς να κρατάμε την ψυχραιμία μας με τα παιδιά, πώς να τα πειθαρχούμε και πώς να τα "ακούμε" πραγματικά, τίθεται ένα ακόμα ζήτημα: πώς να τα επαινούμε σωστά στην καθημερινότητά μας. Οι περισσότεροι ενδεχομένως πιστεύουν ότι ένα μικρό δωράκι ή ένα απλό «μπράβο» αρκούν. Ωστόσο, το ζητούμενο δεν είναι απλώς να δώσουμε τα εύσημα στο παιδί, αλλά να το βοηθήσουμε να καταλάβει ποιες πράξεις του ακριβώς επικροτούμε.

Στο βιβλίο των Adele Faber και Elaine Mazlich “How to talk so kids will listen… And listen so kids will talk”, το οποίο κυκλοφορεί και στα ελληνικά με τον τίτλο "Πώς να μιλάτε στα παιδιά ώστε να σας ακούν και πώς να τα ακούτε ώστε να σας μιλούν" οι συγγραφείς παρουσιάζουν μια διαφορετική και πιο ουσιαστική  μέθοδο επαίνου που δεν περιορίζεται μόνο στα "συγχαρητήρια".

Τι να αποφύγετε

Το λάθος που κάνουν οι περισσότεροι γονείς είναι ότι συνήθως λένε ένα σκέτο "μπράβο" στα παιδιά όταν θέλουν να τα επιβραβεύσουν. Έτσι, όμως, εκτός του ότι δεν μπορούν να συνδέσουν τη συγκεκριμένη πράξη με το "μπράβο", ο έπαινος μπορεί να τα κάνει να νιώσουν ανασφάλεια για τον εαυτό και τις ικανότητές τους. Αν για παράδειγμα πείτε στην κόρη σας "μπράβο" επειδή πήρε άριστα στο διαγώνισμα των Μαθηματικών, είναι πιθανό να σκεφτεί "έτυχε να πάω τόσο καλά γιατί είχα λύσει τις ίδιες ασκήσεις. Την επόμενη φορά δεν θα είμαι το ίδιο τυχερή". Επομένως, ποιος είναι ο σωστός τρόπος να την επαινέσετε; Το βασικό είναι να επικεντρωθείτε στην προσπάθειά της, έτσι ώστε να καταλάβει και εκείνη ότι το διάβασμα και ο κόπος που κατέβαλλε είναι αυτά που τη βοήθησαν να πάρει υψηλό βαθμό. Το "συγχαρητήρια που πήρες άριστα" μπορεί να έχει το ίδιο νόημα αλλά είναι αρκετά διαφορετικό από το "προσπάθησες πολύ για το διαγώνισμα. Έδειξες πραγματική επιμονή". 

Για τον λόγο αυτό, αποφύγετε τις μονολεκτικές ή γενικόλογες φράσεις όπως "μπράβο" ή "είσαι πολύ έξυπνος/ όμορφος". Ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνουμε αυτός ο τρόπος επαίνου μπορεί να αγχώσει τα παιδιά και να τα κάνει να νιώσουν ανασφάλεια για τις δυνατότητές τους. Επιπλέον, ο φόβος της αποτυχίας και η άρνηση μπορεί να τα αποθαρρύνουν να συνεχίσουν την προσπάθειά τους. Το ίδιο ισχύει και για την σύγκριση. Φράσεις όπως "μπράβο που είσαι τόσο καλός όσο ο αδερφός σου" έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θέλετε.

Τα 3 βήματα για να επαινέσετε σωστά το παιδί

Βήμα 1ο: Περιγράψτε αυτό που βλέπετε

Αν το παιδί έχει κρατήσει το δωμάτιό του τακτοποιημένο, πείτε του "βλέπω ότι έχεις βάλει τα αυτοκινητάκια στις θέση τους, τα βιβλία στη βιβλιοθήκη και έχεις στρώσει και το κρεβάτι". 

Βήμα 2ο: Περιγράψτε τι νιώθετε

Μετά το πρώτο βήμα, πείτε στο παιδί πώς αισθάνεστε γι’ αυτό που βλέπετε: "Είναι πολύ όμορφο να μπαίνεις σε ένα τέτοιο δωμάτιο". 

Βήμα 3ο: Συνοψίστε τη συμπεριφορά που θέλετε να επαινέσετε με μια λέξη

Στο ίδιο παράδειγμα, θα μπορούσατε να πείτε: "ξεχώρισες τα παιχνίδια σου και έβαλες στη θέση τους το μπλοκ ζωγραφικής, τους μαρκαδόρους και τις ξυλομπογιές σου. Αυτό θα πει οργάνωση!". 

Η διαφορά ανάμεσα στον αξιολογικό έπαινο και τον περιγραφικό έπαινο είναι ότι δίνετε στο παιδί να καταλάβει ότι έχετε παρατηρήσει προσεκτικά την κατάσταση, ότι η πράξη του σας προκάλεσε ένα συγκεκριμένο θετικό συναίσθημα και ότι δεν διστάζετε να το εκφράσετε. 

Τι πρέπει να προσέξετε

1. Την ηλικία του παιδιού. Ανάλογα με την ηλικία του, το παιδί έχει κατακτήσει συγκεκριμένες ικανότητες και δεξιότητες και δεν πρέπει να το ξεχνάτε όταν θέλετε να το επιβραβεύσετε για κάτι. 
2. Μην αναφέρεστε σε παλαιότερες "αδυναμίες" του παιδιού, όπως για παράδειγμα "είδες που παλαιότερα δεν έπαιρνες ποτέ άριστα στα Μαθηματικά και τώρα μπορείς;".
3. Μην φανείτε υπερβολικοί στις αντιδράσεις σας. Ο υπέρμετρος ενθουσιασμός μπορεί να προκαλέσει πίεση στο παιδί. 
4. Για να πετύχει αυτή η μέθοδος θα πρέπει να επιμείνετε. Σταδιακά, θα δείτε το αποτέλεσμα που θέλετε και το παιδί θα καταλάβει ποια είναι η αξιέπαινη συμπεριφορά του. 

Με πληροφορίες από mountvernon.k12.ia.us και becomingeden.com