Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα παιδιά από την ημέρα της γέννησης του μέχρι και την εφηβεία

H Κλινική Ψυχολόγος, Μαρία Φωτιάδου μας εξηγεί πώς αντιλαμβάνεται το παιδί την σεξουαλικότητα του από την ημέρα της γέννησης του μέχρι και την εφηβεία, προκειμένου να το κατανοήσουμε καλύτερα και να το διαπαιδαγωγήσουμε ανάλογα με τις ανάγκες της ηλικίας του.

Η σεξουαλική αγωγή στο σπίτι θεωρείται ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια στην επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά όλων των ηλικιών. Πολλές φορές οι γονείς δεν είναι σίγουροι για το πώς να προσεγγίσουν το παιδί τους για θέματα γύρω από το σεξ. Ελλείψει αρκετών πληροφοριών, ή σχετικών μαθημάτων στο σχολείο, πολλά παιδιά βρίσκουν απάντηση σε άλλες πηγές, οι οποίες φυσικά μπορεί να είναι παραπλανητικές. Είναι σημαντικό από μικρή ηλικία να πείσουμε το παιδί μας ότι μπορεί να μας εμπιστευθεί, έτσι ώστε να είναι και αυτό ενημερωμένο, και εμείς να μην ανησυχούμε.

Ας δούμε πώς αντιλαμβάνεται το παιδί την σεξουαλικότητα του από την ημέρα της γέννησης του μέχρι και την εφηβεία, προκειμένου να το κατανοήσουμε καλύτερα και να το διαπαιδαγωγήσουμε ανάλογα με τις ανάγκες της ηλικίας του.

Από 0 έως 3 ετών

Ένα παιδί είναι σεξουαλικό ον από την ώρα της σύλληψής του. Έχει ορμόνες και εγκεφαλικές λειτουργίες, και από πολύ νωρίς έχει αντιδράσεις που αποτελούν σεξουαλικές εκδηλώσεις (π.χ. στύση του πέους). Έτσι, ανάλογα με το πώς αντιμετωπίζουμε το θέμα της τουαλέτας ή του μπάνιου, του δίνουμε τα πρώτα μηνύματα για τα όργανά του.

Τι κάνουμε:

• Δίνουμε σημασία στην ορθή ονομασία από το παιδί όλων των εξωτερικών μερών του σώματος (στήθος, πέος, κόλπος, αιδοίο κ.λπ).
• Εξηγούμε  στο παιδί τις σωματικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα.

Από 3 έως 6 ετών

Γύρω στην ηλικία των τριών, το παιδί ανακαλύπτει το φύλο του και τη σεξουαλικότητά του. Καθώς δε ο λόγος του γίνεται πιο παραγωγικός, αρχίζει να ρωτά πώς γεννιούνται τα μωρά και πώς μπαίνει το σποράκι στην κοιλιά της μαμάς. Αποκτά μια έντονη έλξη για όποιον θυμίζει τους γονείς του, ενώ ανακαλύπτει τον αυνανισμό. Ιδιαίτερα τα αγόρια, πιάνουν το πέος τους από τον πρώτο κιόλας χρόνο της ζωής τους, επειδή το βλέπουν σαν ένα περίεργο εξάρτημα, που προεξέχει από το υπόλοιπο σώμα τους. Τα νήπια χαϊδεύονται για την ευχαρίστηση που νιώθουν. Αυτή η ευχαρίστηση δεν είναι σεξουαλική. Όταν γίνουν πέντε ή έξι χρόνων, επιδίδονται σε σεξουαλικές διερευνήσεις με μορφή παιχνιδιού με άλλα συνομήλικά τους παιδιά.

Τι κάνουμε:

• Συζητούμε με το παιδί από πού έρχονται τα μωρά.
• Θέτουμε όρια που πρέπει να έχει προς τα ποια γλώσσα και συμπεριφορά είναι κοινωνικά αποδεκτή.
• Θέτουμε όρια σε σχέση με τον χειρισμό του σώματος του και πιο συγκεκριμένα: παιχνίδια με το σώμα (τί είναι ασφαλές και τι όχι, τι είναι αποδεκτό και τι όχι).
• Καθορίζουμε συμπεριφορές που πρέπει να γίνονται σε ιδιωτικό χώρο και όχι δημόσια.

Από 6 έως 9 ετών

Το παιδί τώρα πια συνδέει την ερωτική έλξη με την αγάπη. Στο σχολείο όμως παίρνει διάφορα μηνύματα, μαθαίνει να γελά πονηρά και να λέει κακές λέξεις. Αντιμετωπίζει το σεξ σαν ένα ολοκαίνουργιο παιχνίδι. Είναι σημαντικό να μοιραστεί το παιδί τις γνώσεις του μαζί μας προκειμένου να το ενημερώσουμε σωστά. Σε περίπτωση που σοκαριστούμε ή απαγορέψουμε κάποιες εκφράσεις το παιδί θα αποκρύψει τις πληροφορίες που έχει και πιθανόν να λάβει λάθος ενημέρωση με αποτέλεσμα να κατανοήσει την έννοια του λάθος.

Μιλάμε στο παιδί για:

• Τον μηχανισμό αναπαραγωγής με περισσότερες λεπτομέρειες.
• Την ανοχή και το σεβασμό που πρέπει να επιδεικνύουμε προς τους άλλους ανεξάρτητα με το αν είναι διαφορετικοί από εμάς με οποιονδήποτε τρόπο.
• Θέματα που σχετίζονται με τα στερεότυπα των φύλων, την έννοια της φιλίας, της αγάπης και των αντίστοιχων σχέσεων που κτίζουν οι άνθρωποι.

Από 9 έως 12+

Οι έφηβοι σε αυτή την ηλικία ανακαλύπτουν τη σεξουαλικότητά τους με τον αυνανισμό, ο οποίος συνήθως αρχίζει περίπου στα δέκα με έντεκα χρόνια. Έχοντας αρχίσει η παραγωγή αρσενικών και θηλυκών ορμονών, καταφεύγουν για πρώτη φορά στον αυνανισμό συνειδητά για τη σεξουαλική τους ικανοποίηση.

Μιλάμε στο παιδί για:

• Τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές της προεφηβείας.
• Θέματα που τους απασχολούν.
• Την ιδέα που έχουν για το σώμα τους (θέματα αυτοεικόνας, αυτοεκτίμησης κτλ.)
• Την ανησυχία τους αν είναι φυσιολογικοί εξαιτίας των ξαφνικών αλλαγών που νιώθουν ότι βιώνουν (περίοδος, ονείρωξη κτλ.)

Μαρία Φωτιάδου

Κλινική Ψυχολόγος

Τηλ. 357 97701702