Όταν οι λέξεις δεν αρκούν: Η δύναμη της χοροκινητικής ψυχοθεραπείας

Όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε. 

Η ψυχική υγεία αποτελεί θεμελιώδη συστατικό στοιχείο της συνολικής υγείας και ευημερίας. Επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και ενεργούμε στην καθημερινότητά μας. Η διασταύρωση της τέχνης και της ψυχοθεραπείας κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερη προσοχή ως μια ισχυρή προσέγγιση στον τομέα της ψυχικής υγείας. Πριν επικοινωνήσουμε λεκτικά, δημιουργούμε ήχους, εξερευνούμε τον κόσμο μέσω του σώματος μας και της κίνησης και γεμίζουμε το χαρτί, τους τοίχους ή τα έπιπλα με μουτζούρες και φιγούρες. Οι θεραπευτικές τέχνες προσφέρουν μια συμβολική γλώσσα, η οποία επιδιώκει την πρόσβαση σε ασυνείδητα συναισθήματα και φέρνει τις εμπειρίες του παρελθόντος στο εδώ και τώρα. Μεταξύ των θεραπευτικών τεχνών, η Χοροκινητική Ψυχοθεραπεία (DMP) ή Χοροθεραπεία ξεχωρίζει ως μια θεραπευτική μέθοδος που αξιοποιεί τη σύνδεση μεταξύ σώματος και νου για να προωθήσει την ευημερία του ατόμου.

Τι είναι η Χοροθεραπεία;

Η Χοροθεραπεία ή Χοροκινητική Ψυχοθεραπεία είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης μέσω της οποίας ένα άτομο μπορεί να συμμετάσχει δημιουργικά σε μια διαδικασία που προάγει τη συναισθηματική, γνωστική, σωματική και κοινωνική ένταξη. Εκτός από την ομιλία, χρησιμοποιείται η κίνηση του σώματος ως σημαντικό μέσο έκφρασης αφού η Χοροθεραπεία βασίζεται στην αρχή ότι η κίνηση αντανακλά τον τρόπο σκέψης και συναίσθησης του ατόμου. Το σώμα μας και η κίνηση του μπορεί να εκφράσει πτυχές του ασυνείδητου μας, όπως μνήμες και συναισθήματα που δύσκολα ανακαλούμε ή αναγνωρίζουμε. H Χοροθεραπεία μπορεί να αποκαταστήσει την επικοινωνία ανάμεσα στο ασυνείδητο και συνειδητό μέρος του εαυτού μας.

Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό χορό, ο οποίος είναι συχνά προσανατολισμένος στην απόδοση, η Χοροθεραπεία δίνει έμφαση στην προσωπική και θεραπευτική διαδικασία. Στη Χοροθεραπεία δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Ο κάθε άνθρωπος έχει μοναδικό τρόπο κίνησης και τον δικό του ρυθμό. Η εστίαση είναι στην έκφραση και όχι σε μια συγκεκριμένη μορφή κίνησης. Ο χοροθεραπευτής καθοδηγεί το άτομο να εκφράσει συναισθήματα ή σκέψεις μέσω ενός συνδυασμού κινητικών παρεμβάσεων και συζήτησης, σε έναν ασφαλές, μη επικριτικό περιβάλλον.

Το σώμα ως αποθήκη όλων των εμπειριών μας

Το σώμα μας περιέχει την ιστορία της ζωής μας, όπως περιέχει τα οστά, τους μυς, και τα όργανα. Αισθανόμαστε και παρατηρούμε τις εμπειρίες μας μέσω του σώματος μας. Το σώμα θυμάται κάθε συναίσθημα που νιώσαμε, κάθε αίσθηση που βιώσαμε, και αυτό μας επιτρέπει να αισθανόμαστε την ασφάλεια μιας κατάστασης ή να ανιχνεύουμε τον κίνδυνο. Όλες οι πιέσεις της ζωής αποθηκεύονται στο σώμα και το επηρεάζουν, δημιουργώντας συχνά δυσφορία και ανισορροπία, οι οποίες αντανακλώνται στη συναισθηματική και νοητική μας κατάσταση. Αυτές οι αποθηκευμένες αναμνήσεις μπορούν να εκδηλωθούν ως σωματικά συμπτώματα, όπως χρόνιος πόνος, πεπτικά προβλήματα ή ανεξήγητες παθήσεις, και μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ψυχική υγεία του ατόμου. Μπορεί να μην έχει κάποιος επίγνωση των συναισθημάτων που ένιωσε στο παρελθόν και τον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετώπισε, αλλά συχνά εξακολουθούν να επηρεάζουν το άτομο και στο παρόν.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η Χοροθεραπεία; 

Κανείς δεν μπορεί να αναιρέσει κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν ή να "θεραπεύσει" ένα φρικτό γεγονός. Αυτό όμως που μπορεί να αντιμετωπιστεί είναι τα αποτυπώματά του στο σώμα, το μυαλό και την ψυχή. Μέσω της Χοροκινητικής Ψυχοθεραπείας, τα άτομα μπορούν να έχουν πρόσβαση να επεξεργαστούν αυτές τις αναμνήσεις, να κατανοούν τα μηνύματα του σώματος τους σε καταστάσεις που συμβαίνουν στη ζωή τους και να αναπτύξουν εργαλεία διαχείρισης έντονων συναισθημάτων και σκέψεων. Η κίνηση μπορεί να βοηθήσει στην απελευθέρωση της αποθηκευμένης έντασης και να διευκολύνει την επεξεργασία των τραυματικών εμπειριών, επιτρέποντας μια πιο ολιστική θεραπευτική διαδικασία. Δημιουργώντας ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον, οι θεραπευτές καθοδηγούν τα άτομα να εξερευνήσουν την κίνηση χωρίς την πίεση της αισθητικής κρίσης, προωθώντας την αποδοχή και την εκτίμηση των δυνατοτήτων και της μοναδικότητας του σώματός τους.

Αυτή η διαδικασία μπορεί να βοηθήσει στην αποδόμηση των αρνητικών αντιλήψεων για τον εαυτό του ατόμου και στην οικοδόμηση μιας πιο υγιούς και θετικής εικόνας του σώματος. Καθώς τα άτομα συνδέονται περισσότερο με το σώμα τους και εκφράζονται μέσω της κίνησης, βιώνουν μια ανανεωμένη αίσθηση αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Αυτό μπορεί να βελτιώσει και την ικανότητα τους να δημιουργούν βαθύτερες σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω τους.

Πώς μοιάζει μια συνέδρια Χοροθεραπείας;

Οι συνεδρίες Χοροθεραπείας μπορούν να εφαρμοστούν είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό πλαίσιο. Η προσέγγιση του κάθε χοροθεραπευτή είναι ξεχωριστή και στηρίζεται στη δική του εκπαίδευση και φιλοσοφική στάση, αλλά στο επίκεντρο βρίσκεται η θεμελιώδης πεποίθηση για την αλληλεπίδραση μεταξύ του σώματος, του ψυχισμού και του πνεύματος. Συνήθως, μια συνεδρία αρχίζει με μια εισαγωγική συζήτηση για θέματα που απασχολούν το άτομο, σωματικό ζέσταμα, και εξερεύνηση θέματος μέσα από κινητικές παρεμβάσεις καθοδηγούμενες από τον θεραπευτή.

Στο στάδιο του κλεισίματος αφιερώνεται χρόνος για χαλάρωση, για να επανέλθουμε στο εδώ και τώρα και λεκτική επεξεργασία για τα θέματα που προέκυψαν και να ανακεφαλαιώσουμε τη συνεδρία. Οι μη λεκτικές αλληλεπιδράσεις μπορούν να μας δώσουν στοιχεία σχετικά με τη συμπεριφορά των ατόμων, τις πεποιθήσεις, τα μοτίβα σχέσεων και το τρόπο  συναίσθησης του. Η λεκτική επικοινωνία των σκέψεων και των συναισθημάτων έχει θεμελιώδη ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία καθώς δίνει νόημα στις συμβολικές πτυχές της κίνησης. Η χοροθεραπεία δεν αντικαθιστά την ομιλία, αλλά αναλαμβάνει από εκεί που η ομιλία σταματάει. 

Ποιους μπορεί να βοηθήσει;

Η χοροθεραπεία μπορεί να ωφελήσει άτομα, ζευγάρια, οικογένειες και διάφορες ομάδες. Οι χοροθεραπευτές εργάζονται με παιδιά και ενήλικες όλων των ηλικιών και ικανοτήτων, και με άτομα που αντιμετωπίζουν ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών. Για παράδειγμα, άτομα που μπορεί να βιώνουν ψυχική ή συναισθηματική δυσφορία, δυσκολίες με την εικόνα του σώματος, να παλεύουν με τον αντίκτυπο ενός τραύματος, να αντιμετωπίζουν μια απώλεια ή μια αλλαγή στη ζωή τους. Επιπλέον, η χοροθεραπεία μπορεί να βοηθήσει άτομα που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν δυσκολίες όπως άγχος, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, ψυχώσεις, πένθος, μετατραυματικό στρες, κακοποίηση, εθισμό, μαθησιακές δυσκολίες, αισθητηριακές δυσκολίες, σωματικές αναπηρίες, συναισθηματικές ή συμπεριφορικές δυσκολίες και αυτισμό. Η χοροθεραπεία δε γνωρίζει περιορισμούς, καθώς συνιστάται σε κάθε άτομο που επιθυμεί να γνωρίσει και να εξερευνήσει τον εαυτό του στο σύνολο του.

Επιλέγοντας την Χοροκινητική Ψυχοθεραπεία

Η Χοροθεραπεία προσφέρει ένα μοναδικό μονοπάτι για την αντιμετώπιση του ψυχικού τραύματος, τη βελτίωση της σχέσης με το σώμα και την ενίσχυση της συνολικής ψυχικής υγείας. Προσκαλεί τα άτομα να επανασυνδεθούν με το σώμα τους, να επεξεργαστούν σκέψεις και συναισθήματα σε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον και να οικοδομήσουν μια θετική εικόνα του εαυτού τους. Εφαρμόζεται στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης, των κοινωνικών υπηρεσιών, της εξάρτησης, αλλά και στον ιδιωτικό επαγγελματικό τομέα. Ο Σύνδεσμος Χοροθεραπείας Κύπρου είναι ο επαγγελματικός σύνδεσμος για τη Χοροθεραπεία στην Κύπρο και έχει ως σκοπό την προώθηση, ανάπτυξη και προστασία του επαγγέλματος της Χοροθεραπείας στην Κύπρο.

Για όσους αναζητούν μια διαφορετική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση ή για όσους αισθάνονται ότι το σώμα τους κρύβει ιστορίες που οι λέξεις από μόνες τους δεν μπορούν να πουν, η χοροθεραπεία είναι μια ξεχωριστή και αποτελεσματική επιλογή. 

Μαρία Γερολέμου

Εγγεγραμένη Χοροκινητική Ψυχοθεραπεύτρια, MA

Από την οµάδα του Mind and Health – Κέντρο Ψυχικής Υγείας

www.mindandhealth.com.cy

Σύνδεσμος Χοροθεραπείας Κύπρου

www.adtcy.com